Türkiye Zeytin Üretiminde Bölgeler: Osman İnan Yazdı
TÜRKİYE’DE ZEYTİN 2: TÜRKİYE ZEYTİN ÜRETİMİNDE BÖLGELER
Bu yazı,Kuşadası Ticaret Odası (KUTO). Türkiye’de Zeytin ve Zeytinyağı raporundan yararlanılarak hazırlanmıştır.
Ege Bölgesinde, zeytin üretiminin %80’i yağlık, %20’si de sofralık olarak işlenmektedir. Bu ürünlerin pazarlanma oranları ise yaklaşık %78’dir. Geriye kalan bölümü iç tüketime ayrılmaktadır.
Karadeniz ve Akdeniz arasında bir geçiş alanı olan Marmara bölgesinde ise durum tersine: %90’ı sofralık ve %10’u yağlık. Türkiye’nin toplam sofralık zeytin üretiminin %40’ı bu bölgede gerçekleşirken, sofralık zeytin işlemesinde salamura siyah zeytin ağırlık taşımaktadır.
Akdeniz bölgesinde Toros Dağları ile kıyı arasında 850 metreye kadar yüksekliklerdeki şeritte zeytincilik yapılıyor. Hatay (Antakya), İçel, Adana ve Antalya’nın başı çektiği zeytin üretiminin %68’i yağlık, %32’si sofralık olarak değerlendirilir. Yüksek rakımlı köylerde “soğuklama isteği” yüksek olan, soğuğa dayanıklı Ayvalık cinsi fidanların ekimi de yaygınlaşıyor. Özellikle sofralık zeytinciliğinin daha çok gelir getirmesi nedeniyle, son yıllarda Gemlik cinsi “sahil zeytini” olduğundan soğuğa pek dayanıklı değildir. Bu yüzden Gemlik çeşidi fidanlar ekilirken aralarına “dölü” için Ayvalık çeşidi fidanlar da ekilir. Ayvalık’ın tozları Gemlik’in çiçeklerini dölleyerek tanelerinin soğuğa karşı daha dayanıklı olmasını sağlamaktadır.
Güneydoğu Anadolu bölgesinin Gaziantep, Kilis, Şanlıurfa, Kahramanmaraş ve Mardin’in Akdeniz ikliminin etkisi altında kalan kesimlerinde zeytincilik yapılmaktadır. Bölgenin zeytin üretiminin %86’sı yağlık, %14’ü sofralık olarak işleniyor. Zeytincilik ıslah çalışmaları arasında, Ayvalık ve Gemlik çeşitleri bölge fidanlıklarından çiftçilere dağıtılmaya başlamıştır. Özellikle, Adıyaman ve Kilis’te son yıllarda dikilen fidan sayılarının mevcut verimli ağaç sayılarını aştığı gözlenmektedir.
Karadeniz’de Başta Artvin olmak üzere, Sinop, Trabzon, Kastamonu, Ordu, Zonguldak, Samsun, Amasya ve Giresun’da, kuzey rüzgârlarına karşı korunaklı Akdeniz mikro iklimlerine sahip sınırlı kıyı şeridi ve İçerlek ırmak vadilerinde (Artvin), daha çok öz tüketim amacıyla sofralık zeytincilik yapılmaktadır.
Osman İnan
osmaninan1985@gmail.com
11.04.2019