COVID-19 ve ABD’de Gıda Tedarik Zincirine Etkileri
COVİD-19 VE ABD’DE GIDA TEDARİK ZİNCİRİNE ETKİLERİ
Covid-19 salgını diğer dünya ülkelerinde olduğu gibi ABD’lileri de evlere kapattı. Ekonomi bundan oldukça etkilendi. Bu etkilenen sektörlerden biride gıda sektörü oldu. Buna istinaden 04.04.2020 tarihinde Reuters haber ajansında ABD’li tarım habercisi PJ Huffstutter tarafından bir haber yayınlandı. Haber başlığı şu şekildeydi; ‘ABD’de Çiftlik Bürosu ABD Tarım Bakanlığı (USDA)’na ABD’li çiftçilerin hemen yardıma ihtiyacı olduğunun haberini verdi’.
Haberin içeriğinde yazılanlara bakacak olursak;
Amerikan Çiftçi Bürosu Federasyonu Cuma günü yaptığı açıklamada, ABD çiftçilerinin koronavirüsün etkilerinin devam etmesi durumunda ülkenin gıda tedarik zincirinin hemen mali yardıma ihtiyacı olacağını söylediler. Tarım Bakanlığını, diğer tarım kolları yanında özellikle süt ve pamuk üreticilerine ve sığır çiftliklerine özel doğrudan ödemeler yapmaları konusunda çağrıda bulundular.
Cuma günü USDA’ya gönderdikleri mektupta, ticaret grubu ayrıca, etanol tesisleri ve artık ürünlerini artık satamayan mısır yetiştiricileri, artık tesislere erişimi olmayan hayvan üreticileri ve yem sanayi için yan ürünler için acil durum fonu talep ettiler.
Çiftlik Bürosu, ABD tarımının tüm sektörlerinin Mart ayında kabul edilen USDA’nın Emtia Credit Corp’un harcama otoritesine 14 milyar dolar eklenen bütçeye, hayvancılık üreticilerine, süt hayvancılığı çiftçilerine, özel ürün çiftçilerine ve yerel tarım gruplarına yardımcı olmak için 9,5 milyar dolar daha eklenmesini istedi.
USDA’nın, süt üreticileri, sebze ve meyve çiftlikleri gibi özel mahsul üreticileri de dahil olmak üzere, tarımın üretiminin zor olduğu özellikli bazı sektörlerde, teşvik fonlarını nasıl kullandırması gerektiğini belirten altı sayfalık bir mektup gönderdiler.
Çiftlik Bürosu ayrıca, USDA’nın gıda servisi ve okul yemek programlarının kayıplarını dengeleyebilmek için sıvı süt, tereyağı, peynirler ve kuru süt tozlarını içeren ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla acilen süt ürünleri alımları yapılmasını talep ettiler.
Salgının yayılmasıyla mücadele etmek için, restoranların ve okulların toplu olarak kapatılması, sosyal uzaklaştırma çabaları nedeniyle toptan gıda hizmet pazarlarından perakende marketlere geçiş süt, tereyağı ve peynir işleyen üretim tesisleri için lojistik ve ambalajlama konusunda sorunlar ortaya çıkardı.
Sonuç olarak, gittikçe artan sayıda süt hayvancılığı işletmesine, bağlı oldukları kooperatifleri tarafından sütlerinin alınmayacağı, pazarlanamayacağı söylenmektedir.
Ürünü satamayan, restoran ve perakende mağazalarından kapanmaları nedeniyle gelir kaybı yaşayan tüm özel mahsul yetiştiricileri için doğrudan ödemelere ihtiyaç vardır. Çiftçilere yalnız olmadıkları söylenerek mektup bitirilmiştir.
Sonuç;
ABD’de görünüşe göre ilk etapta kapanan okullar ve restaurantlar nedeniyle süt, et, meyve sektörleri en kırılgan sektörler olarak ortaya çıkmış ve bunlar için acil yardım istenmiştir. Özellikle sütlerin satılamayarak dökülmesinin üzerinde durulması gerekir. ABD Tarım bütçesi 2021 yılında 146 milyar dolar hesap edilmişti. Bu rakamlar düşünüldüğünde 14 milyar dolarlık ödeme ve buna ek 9,5 milyarlık ek ödeme talepleri bu büyük bütçe içerisinde ödenebilir. Ancak salgının süresi uzar ve çiftçi yine ürününü satamaz ve diğer sektörlerde de aynı durumlar yaşanırsa ABD gibi büyük bütçeli bir ülke için bile taahhütleri yerine getirmek güçleşebilecektir. Üretimden çekilmeler olmaması, gıda krizi yaşanmaması için desteklemeler her ülkede devam etmelidir. Yabancı basından da anladığım kadarıyla, ürün var ancak istenilen yerlere ulaşamıyor, hem tüketici hem üretici üründen istifade edemiyor, bu da işleri çıkmaza sokuyor.
Osman İNAN
05.04.2020
KAYNAKLAR
ANONİM (2020). https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-usa-farm-aid/farm-bureau-tells-usda-u-s-farmers-need-help-immediately-idUSKBN21L3D7 Erişim Tarihi: 05.04.2020.
USDA (2020). Budget. https://www.usda.gov/our-agency/about-usda/budget Erişim Tarihi: 05.04.2020.