Parlatıcılar, Gazlar ve Tadlandırıcılar (E900-E999) Hilal Öztürk Yazdı
Özet
Bundan önceki yazılarımızda; gıda katkı maddelerinin tanımından, sınıflandırılmalarından, ‘E’ kodlarından, kullanım amaçlarından, katkı maddelerinden ve hangi ürünlerde kullanıldığından bahsetmiştik. Bu sebeple, sırayla ilerlediğimiz katkı maddelerinden altıncı grup olan E900-E999: Parlatıcılar, gazlar ve tatlandırıcılardan bahsedeceğiz.
E900-E999: Parlatıcılar, Gazlar ve Tatlandırıcılar Nelerdir?
Bu gruptaki katkı maddeleri, aslında farklı fonksiyonlara sahip katkı maddeleri olarak adlandırılmaktadır. Parlatıcılar, gazlar ve tatlandırıcılar olarak adlandırılan katkı maddeleri, bu gruba aittirler. Şimdi, Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri yönetmeliğine göre olan tanımlardan bahsedelim [1];
Olarak tanımlanmaktadırlar. Hepsinden teker teker bahsedecek olursak;
Tatlandırıcılar gıdalara şeker tadı vermek veya tadını artırmak amacıyla katılan gıda katkı maddeleri içerisinde bir grup katkı maddesine verilen isimdir. Kendi içinde üç gruba ayrılır ve bunlar [2,3,4];
Parlatıcı ajanlar, doğal veya sentetik olabilir. Etrafında ince bir kat oluşturarak çoğunlukla gıda maddelerinin korunmasında kullanılmaktadırlar. Stearik asit, balmumu, candelilla mumu, karnauba mumu, shellac, mikrokristalinmumu, kristalin mumu, lanolin, oksitlenmiş polietilen mumu, kolloyun esterleri ve parafin, gıda endüstrisinde sıkça kullanılan maddelerdir [5].
Bu kategorideki gazlar, gıda ambalajlamalarında kullanılmaktadır. Gıda gazları olarak da adlandırılabilmektedirler. Bu sebeple, gıda gazlarından bahsedeceğiz; Gıda gazları, hemen hemen tüm gıda maddeleri için ve Azot, Karbondioksit ve Oksijenin gıda cinsine göre değişen oranlarda karışımlarından elde edilmektedir. Bu karışımlar gıdayı olumsuz etkilerden koruduğu gibi, gıdanın dış görünüşünü daha canlı hale getirir, gıdanın raf ömrünü de uzatarak verimi arttırmaktadır. Sebze ve meyveler, kuruyemiş ve kurutulmuş meyveler, kırmızı veya beyaz etler, sakatat ürünleri, şarküteri ürünleri, deniz Ürünleri, süt ürünleri, hazır yemekler (et ürünleri ihtiva edenler) ve unlu mamuller, gıda gazlarının kullanıldığı ürünlere örnek verilmektedir [6].
Her yazıda olduğu gibi, bu yazıda da lezzet arttırıcılarının neden kullanıldığından, tanımından ve neylerden türetilebileceğinden bahsettik. Her ‘E’ koduna sahip katkı maddesinin bir ismi Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinin EK-II Bölüm B bölümünde bulunan Renklendiriciler ve tatlandırıcılar dışındaki katkı maddeleri kısmında verilmiştir. Bizde, her yazıda olduğu gibi, bu tabloya koruyucuların isimlerini, açıklamalarını ve kullanıldıkları ürünleri ekleyerek aşağıda göstereceğiz [7;21].
Tablo 1: Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğine göre, E kodları, açılımları ve hangi gıdalarda kullanıldıkları aşağıda verilmiştir [7;21];
E Kodu |
İsmi |
Açıklaması |
Ürünler |
Referanslar |
E 900 |
Dimetilpolisiloksan |
Köpük önleyici ajan ve yüzey sırlama maddesi. Silikon bazlıdır. |
Endüstriyel yağ, çorba ve meyve sularında |
7,8,10 |
E 901 |
Balmumu, beyaz ve sarı |
Parlayıcıdır. Beyaz ve sarı olmak üzere iki balmumu vardır ve arılar tarafından üretilir. |
Birçok farklı gıda ve farmasötik ürün |
7,11 |
E 902 |
Kandelila mumu |
Parlayıcı, taşıyıcı, emülgatör ve kalınlaştırıcı. |
Çikolatalar ve meyvelerde |
7,12 |
E 903 |
Karnauba mumu |
Parlayıcı |
Şekerleme ve çikolata ürünlerinde |
7,9 |
E 904 |
Şellak |
Parlayıcı |
Tatlılar, gazlı içecekler, şekerlemeler ve tatlılar gibi ürünlerde |
7,9 |
E 905 |
Mikrokristalinmum |
Parlayıcı |
Tatlılarda, maya üretiminde, vitamin tabletlerinde, kurutulmuş meyve, şekerleme ve kolalı ürünlerde |
7,8 |
E 907 |
Hidrojenize poli-1-deken |
Parlayıcı |
|
7 |
E 912 |
Montan asit esterleri |
Parlayıcı |
Turunçgiller |
7,13 |
E 914 |
Oksitlenmiş polietilen mumu |
Parlayıcı |
|
7 |
E 920 |
L-sistein |
Ekmek arttırıcı |
Ekmek |
7,14 |
E 927b |
Karbamid |
Tampon |
Ekmek |
7,15 |
E 938 |
Argon |
Püskürtücü |
|
7 |
E 939 |
Helyum |
Püskürtücü |
|
7 |
E 941 |
Azot |
Püskürtücü |
Krema, krem peynir, kremşanti |
7,16 |
E 942 |
Azot oksit |
Püskürtücü |
Krema ve kremşanti |
7,17 |
E 943a |
Bütan |
Püskürtücü |
Sprey kutuları |
7,18 |
E 943b |
İzobütan |
Püskürtücü |
Sprey kutuları |
7,18 |
E 944 |
Propan |
Püskürtücü |
Sprey kutuları |
7,19 |
E 948 |
Oksijen |
Püskürtücü |
Gazla paketlenmiş sebzeler |
7,20 |
E 949 |
Hidrojen |
Püskürtücü |
Gıda paketlemede |
7,21 |
E 999 |
Kuilaya ekstraktı |
Köpük ajanı, emülgatör ve doğal nemlendirici |
Sodada |
7,8 |
Referanslar