Sirkenin Temizlikte Yeri: Hilal Öztürk Yazdı

Hilal Öztürk gıda mühendisliği bölümünden mezun olup hali hazırda Endüstri Mühendisliği okumaktadır. Hilal Öztürk, gıda mühendisliği eğitimi boyunca daha çok gıda güvenliği, gıdada bulunan mikroorganizmalar ve fito-kimyasalların insan üzerindeki etkileri üzerine araştırmalar ve okumalar yaptı. Öztürk, yine bu konular başta olmak üzere gıdanın çeşitli alanlarıyla ilgili yazılarıyla sitemizde katkıda bulunmaktadır.

Yazarlar

11.02.2020

A⁺

A^-

Gıdalar Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar ve Merak Edilenler 9: Sirke

Temizlik yapılırken kimyasal malzemelerin etkileri ne kadar güçlü olursa olsun, doğal kaynaklı malzemeleri, örneğin beyaz sirke, kullanmaktayız. Beyaz sirke, diğer bir deyişle sirke ruhu olarak da adlandırılmaktadır ve 10 bin yılı geçkin bir süredir kullanılmaya devam etmektedir. Birçok alanda kullanılır; temizlik, gıdaların hazırlanması sırasında, kişisel bakım vs. [1].

Beyaz sirke nedir?

Beyaz sirke, adını şeffaflığından almaktadır. Saf sirke endüstriyel olarak basit üretilen sirke olmasından ötürü mali değeri diğer sirkelerden ucuzdur. Beyaz sirke, mısır şekeri ya da şeker pancarının fermantasyonundan elde edilmektedir [2]. Beyaz sirkenin içerdiği asetik asit miktarı genellikle %4-7 olmasına rağmen, bazı beyaz sirkeler %20’ye kadar asetik asit içerebilirler ve bunlar sadece endüstriyel amaçlıdır [1].

Geçmiş zamanlardan beri kullanılan %10 değerinde asetik asit içeren saf sirke, temizlikte kullanılmakta ve sağlığa zararı dokunmamaktadır. Beyaz sirke, biyolojik olarak çözülebilen bir sıvıdır. Bu sebeple, evde temizlik ürünü olarak kullanılan çoğu kimyasalın aksine, atmosfere hiçbir zararı yoktur. Kişiye göre değişmesiyle beraber tek kötü yanı kokusu olarak söylenebilmektedir. Ancak, bu kokuya çözüm olarak; sirke ruhuna, 2-3 damla parfüm esansı damlatırsak bu koku ortadan kaldırılabilir [2].

Beyaz sirkenin faydaları nelerdir?

Beyaz sirkenin faydalarından bahsedecek olursak [3];

Cilde ve saçlara faydaları vardır,
Kötü kokuları yok eder,
Doğal parlatıcıdır ve kireç sökücüdür (ütü kirecinde de kullanılmaktadır)
Sebze ve meyveleri dezenfekte etmekte kullanmaktadır.

Kullanıldığı yerler

Genel olarak bulaşık, çamaşır, yüzeyi kişisel bakım, meyve/sebze temizliğinde ve kireçlenmiş alanlarda kullanılmaktadır [4]. Daha ayrıntılı bahsedecek olursak ise, beyaz sirke;

Mutfak için; buzdolabı, kanalizasyon, kesme tahtaları, mikrodalga, lekeli plastik kaplar, tencereler, su ısıtıcılarının kireçlerini gidermede meyve ve sebzeleri dezenfekte etmede ve tezgahını temizlemek için kullanılmaktadır.
Banyo için; tuvalet, genel banyo temizliği esnasında, küvet/lavabo/duş temizliğinde, fayanslar ve derzlerde kullanılır.
Yatak odası için; yatak dezenfektanı olarak kullanılabilir.
Çamaşırlar için; yumuşatıcı olarak kullanılabilir.
Oturma ve yemek odaları için; bardak, ahşap mobilyalar, halı yıkamalarında ve kokusunu giderici olarak, cam temizleyici olarak ve ütünün rezervuarını temizlemekte kullanılabilir.
Kişisel bakım için; saçlarımızın parlak ve yumuşak olması, saçlarımızın doğal yolla renginin açılması,dişleri beyaz hale getirmek ve güneş yanıklarına ve yanıklara karşı kullanılabilmektedir.

Kullanılması gereken yerlerden bahsettik ve şimdi, kullanılmaması gereken alanlardan bahsedecek olursak [5];

Televizyon, bilgisayar ve telefonların ekran temizliği için kullanılmamalıdır,
Sirke, çamaşır suyuyla asla karıştırılmamalıdır,
İncilerin temizliğinde ve
Yumurta ve yumurta içeren maddelerin temizliğinde kullanılmamalıdır,
Taş yerleri sirke ile yıkamayın.

Ayrıca, sirkenin asitlik derecesinin yüksek olması sebebiyle, bazı yerlerde granit ve mermer yüzeylerin temizliğinde de kullanılmaması gerektiğini söylenmektedir. Hazırlanan bir yüksek lisans tezinin sonucunda, sirkenin ısıl işlem görmemiş gıdalar için eğer uygun konsantrasyonlarda ve uygun sürede sirkeli suda bekletildiğinde gıda güvenliliğini arttırdığı vurgulanmıştır. Aynı tezde, dezenfekte edilecek gıdanın mikrobiyal yükünün fazla olduğu durumlarda sirke konsantrasyonu ve etki süresinin artırılması gerektiği gibi zararlı mikroorganizmaları (patojenler) kontrol altına alınırken, vücudumuz için yararlı mikroorganizmaların (aside karşı dirençli laktik asit bakteriler) olumsuz etkilenmediği de vurgulanmıştır [6].

Son olarak, çiğ sebzeler, örneğin salatalar, tüketilmeden en az 15 dakika önce sirkeli su gibi gıda güvenliği sağlayıcı maddelerin içerisinde tutularak gıda kaynaklı hastalıkların önüne geçmesi sağlanmaktadır [7].

Referanslar