Gıda Politikası: Osman İnan Yazdı
TEMEL GIDA KAVRAMLARINA BİR BAKIŞ 6: GIDA POLİTİKASI
Gıda politikası, devletlerin gıda konularına getirecekleri çözümleri içeren bir süreç yönetim sistemi, gıda konularında izlenecek yol, yöntem, metodları içeren bir çalışmalar bütünüdür. Gıda politikası yürütmek devletlere yüklenen, devamlı yenilenmesi gereken bir sorumluluk vermiştir.
Türkiye’de gıda konusunda politika yapmak için öncelikli yetkili T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı’dır. Bakanlık içerisinde ise gıda konusunda yetkili birim ise Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’dür. 5996 sayılı Kanun gereğince Sağlık Bakanlığı’nın sadece sulara ilişkin yetki ve görevleri bulunmaktadır. Öncelikli olarak, yeterli ve güvenilir gıdaya ulaşmak amaç edinilmelidir. Gıda politikalarının bir yaşam hakkı olması konuya bir sosyal politika olarak bakılması, bunun için de tüm kurumların önlemler almasını gerektirmektedir.
Gıda politikalarının bir dinamiği vardır. İnsan nüfusu artmaktadır. Ancak kişiler arasındaki gelir dağılımında da artış gözlemlenmektedir. Bazı kesimler için gıdaya erişim daha güç olmaktadır. Bunun yanında iklim değişiklikleri, ekosistemlerin ve doğal kaynakların zarar görmesi, çölleşme gibi gelişmeler gıda krizlerini meydana getirmektedir. Gıda politikaları öncelikle herkesin gıdaya erişimini kolaylaştıracak şekilde düzenlenmelidir.
Gelecekte gıda hakkının ve gıda güvencesinin daha çok korunması gerekecektir. Devletlere, sorumlu özel sektör firmalara ve kişilere daha çok iş düşmelidir. Akademisyenler, bu konuda çalışanlar bu konunun profesyonellerine daha doğru bilgi sağlamalı ve alınacak önlemler daha erken alınmalıdır. Gıda noksanlığının sebepleri tespit edilmeli, en doğru önlemler alınmalıdır.
Gıda güvencesi yeterli miktarda, uygun fiyatlı, sağlıklı ve besleyici gıdanın sağlanması anlamına geldiğine göre, bunun sağlanması ve denetlenmesinde kamunun gücünün ve tutarlı politikalarının bulunması beklenmektedir. Bu yönde belli başlı politikaların ulusal politika olarak benimsenmesi ileriye yönelik olarak Türkiye’ye fayda sağlayacaktır1.
Türkiye’de gıda güvencesi sorunu öncelikli olarak bir tarımsal üretim sorunudur2. Bu yönde herkes için yeterli gıdanın var olması üretimin sürdürülebilir bir şekilde gerçekleştirilebilmesiyle mümkündür. Sonuç olarak, üretici düşük maliyetlerle üretim yapabilmeli, ürettiği ürünü hayatını mutlu bir şekilde devam ettirebileceği bir bedelle düzenli olarak üretimden vazgeçmeyi düşünmeden satabilmelidir. Bunun yanında, tüketici kesimin alım gücü olmalı alınan ürünler bütçede çok yer tutmamalı, tüketici bu ürünleri alabilmek için sağlık hakkından vazgeçmemeli yani gıda ürününü aldıktan sonra kendisine ve ailene de bir refah payı düşmeli, gıdaya istediği zaman ulaşabileceğinin güvencesi olmalıdır.
Bir diğer konu adil bir gıda paylaşımının yapılabilmesidir. Adil bir gıda paylaşımı sağlanabilmesi için öncelikle gelir dağılımının düzeltilebilmesi, ekonomik yapı ve işleyişin herkes için sorumlu ve sağlıklı bir yapıya kavuşturulması gerekmektedir. Gıda güvenliği ise, insanların güvenilir gıdaya erişebilmeleri ve bunun yeterli denetiminin yapılabilmesi ile ilgilidir.
31 KIYMAZ T ve ŞAHİNÖZ A (2010). Dünya ve Türkiye – Gıda Güvencesi Durumu. Ekonomik Yaklaşım. Cilt : 21. Sayı : 76. ss. 1-30.
32 KIYMAZ T ve ŞAHİNÖZ A (2010). Dünya ve Türkiye – Gıda Güvencesi Durumu. Ekonomik Yaklaşım. Cilt : 21. Sayı : 76. ss. 1-30.