Tarımda 100 Serisi 1: Bir Tarım Ekonomistinin Ölmeden Önce Bilmesi Gereken 100 Şey (Osman İnan Yazdı)

Kendimden kısaca biraz bahsedecek olursam, 2007 yılında Önder Çiftçi Projesinde staj yaptım, aynı yerde Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümünü 2008 yılında bitirip askere gidene kadar kaldım. 2009 ortalarında askerlik bitince Tarım Ekonomisi Bölümünde yüksek lisansa başladım. Aynı zamanda bir makine üretim şirketinde kalite bölümünde çalıştım ve ayrıca ailemin kendi arazilerinde 2011 yılı sonuna kadar tarım işiyle uğraştım. Bu tarihten 2014 yılı sonuna kadar Tarım ve Orman Bakanlığında uzman mühendis olarak çalıştım. AB ülkeleri ve Türkiye’de tarım ve kırsal kalkınmayla ilgili çalışmalar yaptım. Daha sonra 2016 yılı sonuna kadar kendi arazilerimde ceviz ve kavak yetiştiriciliği yaptım. O tarihten sonra kendi danışmanlık şirketimi kurup, gayrimenkul işine başladım. Bu dönemde yüksek lisansımı tamamladım. Tarım Ekonomisi Bölümünde doktora eğitimine başladım. Bunun yanında tarım işlerine devam etmekteyim. 2014 yılı sonundan beri de kamulaştırma, hukuk ve ceza davalarında bilirkişilik yapmaktayım. Tarım Ekonomisi Derneği, Zir. Müh. Odası ve Buğday derneğine üyeyim.

Tarım ve Hayvancılık Yazarlar

13.03.2021

A⁺

A^-

BİR TARIM EKONOMİSTİNİN ÖLMEDEN ÖNCE BİLMESİ GEREKEN 100 ŞEY: OSMAN İNAN YAZDI

Kendi listemi yaptıklarımı, yapmak istediklerimi; eğitim, iş, akademik ve özel hayatımda gördüklerimi yazdım. Herkesin listesi farklı olacaktır. Benim öncelikli gördüklerim bunlardı. İyi okumalar.

Mesleki Altyapı için Yapılacaklar;

Güncel olaylardan politika, ekonomi, tarih, felsefe, sosyoloji, psikoloji, teknoloji vb. tüm konulardan asgari düzeyde konuşabilecek kadar bilgi sahibi olunmalıdır.
Türkiye coğrafyası, iklimi, beşeri ilişkileri, ekonomisi, sanayisi, hizmetler sektörü ve tarımın bunun içindeki önemi çok iyi bilinmelidir.
Tarım ekonomisinin temel konuları; kır sosyolojisi, tarım ekonomisi, tarım politikası, tarımsal yayım, tarımsal kooperatifçilik, tarımsal pazarlama, kırsal girişimcilik vb. temel düzeyde bilgi sahibi olunmalıdır.
Her tarım ürünüyle ilgili asgari düzeyde bilgi sahibi olunmalıdır. Ürünün üretildiği yer, üretimi, kullanılan makine ekipman, gübre konusu, ilaç konusu, sürümü, verimi, hasadı, pazarlaması, satışı, ekonomisi vb. asgari tarım bilgisi önemlidir.
Tarım ekonomisiyle kim ilgilidir, kimin görüşleri ne anlam içerir, dün nasıldı, bugün nasıl, tarım çalışmaları yapanlar kimler, kim nerede ne için duruyor bilinmelidir.
Tarım ekonomisi konularında yurtiçinden ve yurtdışından güncel konular takip edilmeli, bu konulara ilgi duyulmalıdır.
Tarım ekonomisi konusunu içeren başyapıt niteliğinde filmler azami düzeyde izlenmeli; Türk ve dünya sinemasında kırsal hayatı anlatan çok önemli işler var. Gerçeği bire bir yansıtabiliyor. Bütün bu ülkelere gitme ihtimali olmadığına göre bu gözlemlerden yararlanılabilir.
Tarım ekonomisiyle ilgili başyapıt niteliğinde kitapları azami düzeyde okunmalıdır; Türk ve dünya edebiyatından çok sayıda kitap var okunması gereken.
Tarım ve gıdayı ilgilendiren konularda başyapıt niteliğinde Türkiye ve dünyadan çok sayıda belgesel var, bunlar izlenilmelidir.
İkinci üniversite olarak Sosyoloji, işletme, ekonomi, kamu yönetimi bölümlerinden birisini okumak kendini geliştirmek ve farklı açılardan bakabilmek için faydalı olacaktır.
Tarım ve gıdayı ilgilendiren konularda temel eğitimlere katılınmalıdır. Gıda sertifika eğitimleri, kooperatifçilik, pazarlama, ekonomi konularında sürekli gelişime açık olunmalıdır.
Tarım ekonomisi konularında çalışan Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO), Türkiye Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği (TZYMB), Tarım Ekonomistleri Derneği (TAREKODER), Avrasya Tarım Ekonomistleri Derneği (ATED) gibi örgütlere üye olunmalıdır. İmkan varsa bu yerlerde aktif görev alınmalıdır. Bilgi edinmek için önemlidir.

Nitelikler;

Tarım ekonomisti, yetkili ben olsam ne yapardım sorusunu kendisine sorar, tarım ekonomisinin temel sorusu budur diğerleri bunların türevidir. Şu görevde ben olsam ne yapardım sorularını kendinize sorun ve yapıcı çözüm üretin. Tarım bakanı olsan ne yapardım sorusunu çok kez duymuştur.
Tarım ekonomisti kırsaldaki yaşantıdan zevk alır, buralarda zaman geçirir, Çok yer; çok bölge, çok il, çok ülke görebilir. 4 mevsim dolaşabilir. Kırsala gider, kalır. Kıyaslama yapabilir.
Doğaya karşı sevgi besler,
İşine karşı saygılıdır,
Yeniliklere ve öğrenmeye açıktır,
Bildiğini kendinde tutmaz, iyi bir yayımcıdır,
Kırsal kalkınmaya önem verir, kendini bunun bir parçası olarak görür,
Kırsalın sorunlarını kendisine dert eder, buna çözüm arar,
Kırsal kesimde yaşayan insanlarla konuşabilir, soru sorabilir, iletişim kabiliyeti güçlüdür,
Tarım ekonomisti her çiftçiyle, her köylüyle konuşabilir ancak bilimden uzaklaşmaz,
Kırsal kalkınmaya dair fikirleri vardır, çözüm üretebilir,
Tarım ekonomisinin güncel konuları hakkında kendisini ifade edebilir; maliyetler, fiyatlar, politikalar, haberler vb.
Her tarım ekonomisti bir tarım danışmanı ve gönüllü bir kırsal kalkınma elçisidir,
Tarım ekonomisti tarım ve gıda ürünlerinin değerini çok iyi bilir fazla para ödemez,
Tarım ekonomisti sorumlu bir vatandaş ve vatanseverdir, bunun gereklerini yapar,

Kırsal Kalkınma, Tarım ve Gıda (Politikaları Yorumlayabilmek için)

Tarihi olayları çok iyi bilir. Tarihsel süreci kafasında önce dönemlere ayırabilir ve çok iyi sıralama yapabilir. Tarz olarak, Tüfek, Mikrop, Çelik – Latin Amerika’nın Kesik Damarları, Homo Sapiens gibi kitaplar okunmasında fayda görüyorum.
Kırsal kalkınma politikalarına neden ihtiyaç duyuldu, yakın tarihten, çok kesimden okunmalıdır.
Dünya’da ve Türkiye’de sosyolojik ve ekonomik durumu iyi bilinmelidir. Güncel bilgiler çok iyi bilinmelidir. Araştırma yapılmalıdır.
Avrupa Birliği (AB) bizim için çok konuda örnek gösterilmektedir. Ancak her şeyde olduğu gibi bu konuda da çok sayıda yanlış bilgi yayılmış durumdadır. Buradaki çalışmaların gerçekleri çok iyi öğrenilmelidir.
Türkiye’nin yakın tarihi, tarım politikaları tarihi, iktisat tarihi, kırsalın yapısı iyi bilinmelidir ki konu doğru anlaşılsın ve daha kalıcı politikalar yapılsın.
Kırsal neden desteklenmeli, kırsal politikaları yürütenler, kırsalda finansman, tarım kooperatifçiliği nasıl mümkün, tarım işletmesi nasıl kendisini geliştirebilir vb. soruları sorulmalıdır.
Fakültede hocalardan öğrendiğiniz ezberin dışına çıkılmalıdır. Sınavda soracağız diye bir düşünceyi ezberletebildiler. Önemli olan fikir üretmek, yorum yapabilmektir. Hayat öyle durağan değil, kendinizi yenilemeniz gerekmektedir.
Partilerin gündelik siyasi konuşmalarının dışına çıkılmalıdır. Hiçbir siyasi oyuncunun görüşünü aynen kabul edilmemelidir. Doğruyu yanlışı ayırmalıdır, bu bilgide olunmalıdır. Kendiniz maliyet çıkarmalısınız, birde böyle değerlendirmelisiniz.
Haber yapan A. E. Yıldırım, İ. Donat, G. U. Özdil, İ. Uğural gibi çok sayıda değerli insanlar var bunların haberlerini takip edin. Sosyal medyayı iyi kullanın bu adamlara yazın derim.
Kurumlar takip edilmelidir. Odaların görüşleri takip edilmelidir. Her taraftan okunmalıdır.
Akademik makaleler taranmalıdır. Tarafsız bilgi edinmeye çalışılmalıdır.
Çiftçiyle, üretenle sıkça konuşulmalıdır, soru sorulmalıdır, araştırılmalı, doğrusu öğrenilmelidir.
Özetle; kendi bağımsız fikrinizi oluşturmalısınız. Önce araştırma yaparak görüş edinilmelidir. İnternet çok önemli, iletişim kabiliyetiniz yüksekse bu zamanda her şeye ulaşmak mümkündür. Artı eksi süzgeçten geçirilmelidir. Sorunuz olunca, kendinize yetmediğinizde uygun bir dille görüş alın derin ve teşekkür etmelisiniz.

Mezun Kişi;

Temel ekonomi bilgisine sahip olmalı, temel kitapları okumuş olmalı, ekonomiyi yorumlayabilmelidir.
Temel sosyoloji bilgisine sahip olmalı, temel kitapları okumuş olmalı, kır sosyolojisi, kırsalda nasıl davranılması gerektiğini bilmelidir.
Üniversite mezuniyeti tek başına yeterli değildir. İyi bir mühendis olmak kendini geliştirmek için fazlası gerekmektedir. Sıradan bir mezunun yaptığından çok daha fazlasını güçlü meslek liseleri ya da güçlü meslek yüksek okulları yapardı.
Mezun olunca eğitimin açıkları olabileceğini bilin, bu açıkları kapatmak için daha çok çalışmalısınız.
Mezun olur olmaz iş bulamayınca hemen yüksek lisans yapmayın özel sektör çoğunlukla bunu umursamıyor, devlete girerseniz zaten çalışırken yaparsınız, devletteyseniz de yüksek lisans yapın zaten. Özelde iseniz vaktiniz varsa yapın. Özetle, yüksek lisans mesleği sevdiğiniz ve bir şeyler katmak istediğinizden aldığınız bir eğitimdir.
Tarım ekonomisi mezunu olunca hemen iş bulmak mümkün olamayabilir. İnsan hemen iş bulamayabilir. Hatta mümkün 1 den çok kez işsiz kalabilir. İş arama sitelerinde CV nizi her zaman güncel tutun. Mesleki sertifikalar edinin ve kendinizi geliştirmeye bakın.
İş bulmada fark edilmeye odaklanın. Bilgiye zaten artık 1 haftalık hazırlıkla ulaşılabiliyor. 30 dakikanın altındaki mülakatta ne yapabilirisiniz ona odaklanın.
Amerika’yı yeniden keşfetmeye kalkmayın. Kimin ne kazandığını az çok bilin. Ona göre plan yapın. Akademide Ar. Gör. Özel sektör 3500-4000, Devlet 6.500-7000, Akademisyen Özel 5.000+ , Devlet 7.000-15.000. Özel Sektör; Yeni mezun Asgari ücret civarı (neden para vereyim ki diyenler çok), Ortalama 6.500, iş için kilit önemde birisi 8000-20000. Memuriyet 7.000- 10000, Uzman Kadrolar/Müfettiş 10.000-20.000. İş sahibi ucu açık şu günlerde çoğu zaman ekside çalışır. Para önemliyse ücretler yaklaşık bu civarda bulunmaktadır.
İşinize karar veremiyorsanız, önem verdiğiniz insanlarla konuşun nasıl seçim yapmışlar bir sorun. Herkes kendi hayatını bile tam anlayamayabiliyor. En yakın gördükleriniz en kötü kararlar vermenize neden olabiliyor.
En temel kişisel gelişim kitapları okuyun, çok öyle hepsini okumayın, siz kişisel gelişim uzmanı değilsiniz kendinize yararlı olanı öğrenin tamam. Yalnız hayat boyu ara sıra bu kitapları okuyun. İhmal etmeyin.

İş hayatı;

İşiniz varsa, işinizin kıymetini bilin. İşinizi çok iyi bilin. İşinizle ilgili eserler bırakın ve bunu paylaşın.
İyi tarım ekonomisti her yerde sıkı çalışır. Memur çalışmaz, özel sektör çok çalıştırır, kendi işin rahat tabi gibi konuşmalar iyi bir tarım ekonomisti için geçerli değildir; 3 ünü de denedim, en çok kendi işimde yoruldum, en çok ben çalıştım. Memuriyette yatanları gördüm, içime sindiremedim en çok çalışanlardan oldum. Özel sektör vicdan işi iyi kanaatkar bir düzende rutin işler yapmakta mümkün olabiliyor, mesai tanımaksızın çalışmakta.
Ne iş yapacağınızı bir an evvel seçin. Hedefiniz ne ise ona odaklanın, diğerlerinde zaman kaybetmeyin. Bana evi geçindirebiliyorsan, istediklerini yapabiliyorsan yeter para kazanıyorsundur.
Özel sektörde çalışmayı tecrübe edin.
Kamuda çalışmayı tecrübe edin.
Kendi işinizi kurmayı tecrübe edin. 1 kez kendi işini kurmak önemlidir. Devam ederse iyi etmezse tatlı bir anı olarak kalır umarım. Kendi işimde kaybım, 2+1 ev parasına, 2.000 tl muhtemel kiraya mal oldu. Birkaç gece uyutmadı, sonraları da gülümsedim işte.
Marka iş yapmanın nasıl mümkün olabileceğini araştırın.
Daha geniş kitlelere iş yapmanın nasıl mümkün olabileceğini araştırın.
Birlikte iş yapmanın nasıl mümkün olabileceğini araştırın.
Alanınızla ilgili, işinde başarılı olmuş kişileri eşit bir şekilde dinleyin.
Yeni işinizdeki yeri garantilemeden, şimdiki işinizden olmayın. Boş zaman en kötüsü.
Sevdiğiniz işten nasıl para kazanabilirsiniz, araştırmayı böyle yapın.
İşinizi sevin cümlesi en klasik en anlamlı cümledir. Başka türlü çalışmak mümkün değil. Sevmediğiniz bir işte ayaklarınız geri gidecektir.

Yurtdışı Çalışmalar;

Mümkünse yıllarda çalıştığınız bir alanda tarım ekonomisi çalışmalarının çok kıymet gördüğü bir ülkede yurtdışı yüksek lisans yapmak,
Erasmus ya da farklı bir çalışmayla yurtdışında dönemsel öğrenim görmek,
Mesleki İngilizceyi geliştirmek; araştırmaların çoğunluğu İngilizce dilinde yenilikler dil bilerek takip edilebiliyor, en azından bir dönem imkan varsa yurtdışı dil okuluna gitmek. İmkan varsa İngiltere, daha uygun olacaksa olmadı Malta, Dubai çok sıcak ve küçük bilginiz olsun.
Alanınızla ilgili bir konuda Avrupa Birliği (AB) projesinde yer almak; kooperatifçilik, pazarlama vb. (Ulusal ajansa süt sığırcılığı konusunda proje yazmıştım; iki farklı ülkede kooperatif, araştırma enstitüsü, üretim ve işleme tesislerine çok sayıda ziyaretim oldu. Bu tip şeyler çok faydalı olabiliyor.)
İmkan varsa ara sıra yurtdışında kırsal bölgeleri gezin. Çok bilinen değil kırsal kesimde kalın. Araba kiralayın, turun gitmediği yerlere gidin. Yerinde görün.
Yurtdışından kalıcı arkadaşlıklar edinin.

Akademik;

Tarım ekonomisi kongresine makale hazırlamak, sunumu kendinizin yapması; katılımcıların tarım ekonomisi alanında çalışması apayrı herkes konuya hakim, salon öyle 5-6 parçaya ayrılmamış. Toplu geniş bir toplantı salonunda çalışmanızı anlatmak çok kıymetli olacaktır.
Yurtdışında bir kongreye makale hazırlamak, sunumu kendinizin yapması; tarım ekonomisi konusunda önemli bir yurtdışı kongrede sunum yapmak faydalı olacaktır.
Tarım ekonomisinde çalıştığınız alanla ilgili kitap bölümü hazırlayabilmek iyi bir gelişme olacaktır.
Yıllarca çalıştığınız bir konuda mesleki tecrübenizi aktardığınız bir makale hazırlamanız, tarım ekonomisi bilimine önemli katkı sağlayacaktır.
İş deneyimi edindikten sonra işinizde gelişmek için yüksek lisans yapmak; üniversite biter bitmez iş bulamayınca yapılan yüksek lisanstan bahsetmiyorum, 30 yaşına gelinmiş, alanda uzmanlaşılmış akademiye katkı sağlamak için yapılmış, bir şeyler öğreten bir tez çok faydalı olacaktır.
Tarım ekonomisi alanında yıllarca çalışmış bir akademisyenle samimi bir sohbet gerçekleştirmek; bu işe yıllarını vermiş biri neler yaşamış, ne aşamalardan geçmiş bununla ilgili konuşmak yalnız akademi de değil bütün yapılan işlerde süreci kolaylaştıracaktır.
Bir işte çalışırken tez yazmak deneyimi edinmek çok önemli; yüksek lisans için nispeten kolay gibi de, doktora tezi yazmak çok emek istiyor.

Yapılacaklar;

Üniversite olabilir, mesleki bir toplantı olabilir, yıllarca çalıştığınız alanda mesleki tecrübelerinizi aktardığınız, kendinizden bahsettiğiniz bir konuşma yapmak.
Sosyal sorumluluk içeren bir kırsal kalkınma projesinde yer almak; Türkiye Kalkınma Vakfı gibi organizasyonların dönemsel çok değerli kırsal alan çalışmaları bulunmaktadır. Bunlardan birinde bir süre çalışmak.
Türkiye’deki başlıca ürünlerin ekimine, dikimine, üretimine, ilaçlamasına, gübrelenmesine, hasadına, pazarlanmasına, satışına katılmak; yapılarak öğrenilenler akılda kalır.
Türkiye’nin verimli ovalarını gezmek; Amik ovasının bir görüntüsü var, tarıma ilgi duyuyorsanız bu üretime gözleriniz yaşarır.
Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM)’in en büyük üretim tesislerini gezmek; başta Ceylanpınar sonra Altınova, Gözlü, Polatlı teknik bilgiler verilerek ziyaret etmek. Karacabey tesisini birkaç kez ziyaret ettim; çok önemli çalışmalar yapılıyor. Gitmişken, Tam karşısında Türkiye Jokey Kulübü (TJK) çalışmaları da yerinde görülmelidir.
Tarımsal Araştırma Kuruluşları Türkiye’nin her yerine dağılmış, çok değerli çalışmalar yürütmektedirler. Tarım konusunda çalışan belki de en değerli araştırmacılar bu kurumlarda çalışmaktadır. Kendilerinden yerinde bilgi almak önemlidir. Buralara, teknik geziler düzenlemek çok önemli.
Süt, et, yumurta, meyve suyu, bal vb. gıda üreten fabrikalar yerinde gezilmeli; üretim yerinde görülmelidir. Yerinde görmek üretimi anlamak için çok önemli oluyor.
Farklı bölgelerde özellikle iklim etkisi dikkatinizi çekecektir, Ağıl, ahır, kümes vb. tarımsal yapılar, işletmeler her bölgede görülmelidir. Bunun yanında modern tesislerde mutlaka görülmeli, uzman eşliğinde gezilmelidir.
Sera işletmeleri yüksek bir yerden, yanından, içerisinden gezilmeli, uzmanlarından üretimle ilgili bilgi alınmalıdır; Antalya’da çok kişi görmüştür toplu seralara yukardan bakmak umutlandırıyor insanı.
Ekolojik turizmi yerinde anlamak; bu tesislerde kalmak. Türkiye’nin her yerine yayılmış TatuTa çiftlikleri çok sayıda misafir ağırlayabiliyor, gönüllü çalışmak güzel bir deneyim olabilir.
Kırsalda köylerde zaman geçirmeyi sevmek, imkan varsa köy monoloğu yazmak.
Kırsal turizmle ilgili fikriniz olsun. Kırsal gidince 4 mevsim kalın. Özellikle kışın 1 kere kalın.
En az 100 tarım ekonomistini arkadaş edinin. Dost meclislerinizi tarım ekonomisi konularından konuşacak kişilerden oluşturun.
Sosyal medyayı tarım ekonomisi öğrenmek için kullanın. Tarım ekonomisi konusunda paylaşım yapmaya çalışın. Bu konuda paylaşım yapanlarla arkadaş olun.
Tarım ekonomisi çalışan bir gruba üye olun. Gönüllü yardım edin.
Tarım ekonomisi alanında yazılar paylaştığınız bir blog açın. Kırsalkalkınma.com, tarımekonomisi.com, tarımekonomisti.com vb. uzantılar alın.

Tarım Ekonomisinin Geleceği;

Sürdürülebilirlik konusunda daha çok okuyun,
Maliyetlerin nasıl düşürüleceğiyle ilgili daha çok araştırma yapın,
Çevrenin korunması konusunda daha çok okuyun, çevreye duyarlı üretimle ilgili bilgi sahibi olun,
Akıllı tarım konusunda daha çok okuyun, imkan varsa bu alanda yatırım yapın,
Nüfus, üretimde kendine yeterlilik, gıda güvencesi ve gıda güvenilirliği konularında düşünün.
Daha az ve genç insanlarla üretimin nasıl yapılacağı hakkında düşünün,
Tarım ekonomisi biliminin önemi kaybolmayacaktır; işini iyi bilen biri olmanızı ve şansın yanınızda olmasını dilerim.

Fikir ve Hedefler;