Tarım Ekonomisi Bölümü: Osman İnan Yazdı

Osman İnan
Kendimden kısaca biraz bahsedecek olursam, 2007 yılında Önder Çiftçi Projesinde staj yaptım, aynı yerde Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümünü 2008 yılında bitirip askere gidene kadar kaldım. 2009 ortalarında askerlik bitince Tarım Ekonomisi Bölümünde yüksek lisansa başladım. Aynı zamanda bir makine üretim şirketinde kalite bölümünde çalıştım ve ayrıca ailemin kendi arazilerinde 2011 yılı sonuna kadar tarım işiyle uğraştım. Bu tarihten 2014 yılı sonuna kadar Tarım ve Orman Bakanlığında uzman mühendis olarak çalıştım. AB ülkeleri ve Türkiye’de tarım ve kırsal kalkınmayla ilgili çalışmalar yaptım. Daha sonra 2016 yılı sonuna kadar kendi arazilerimde ceviz ve kavak yetiştiriciliği yaptım. O tarihten sonra kendi danışmanlık şirketimi kurup, gayrimenkul işine başladım. Bu dönemde yüksek lisansımı tamamladım. Tarım Ekonomisi Bölümünde doktora eğitimine başladım. Bunun yanında tarım işlerine devam etmekteyim. 2014 yılı sonundan beri de kamulaştırma, hukuk ve ceza davalarında bilirkişilik yapmaktayım. Tarım Ekonomisi Derneği, Zir. Müh. Odası ve Buğday derneğine üyeyim.

GENÇ TARIM EKONOMİSTİ ARKADAŞIMA

Tarım Ekonomisi, temel amacı iktisat biliminin temel ilkelerini kullanarak tarım sektöründeki sorunlara çözümler üretmeye çalışmak olan iktisat dalı. Bu iktisat dalı, tarımda verimi uygun toprak koşulları yaratarak mümkün olan en büyük dereceye yükseltmeye odaklanır. Tarım Ekonomisinin Türkiye’deki uygulama alanları, genellikle tarıma dayalı sanayi işletmeciliği, tarım politikası, pazarlama, kooperatifçilik, doğal kaynaklar ekonomisi gibi ülke ekonomisinin geleceğini yakından ilgilendiren konulardır.

Tarım ekonomisi bölümü, üniversite taban puanlarına bakıldığında, diğer bölümlerle kıyaslandığında ortalamanın biraz üstünde bir eğitim başarısına sahip bir öğrencinin yerleşebileceği bir bölümdür.

Kimler Tercih Etmeli;

Tarım ekonomisi eğitiminde, ekonomi eğitiminin üzerine tarım bilgisi ekleyebilirsiniz ve elde ettiğiniz bu bilgiyle kendinizde bir şeyler katabilmişseniz tarımın ekonomik yönünü bilginiz seviyesinde inceleyebileceksiniz.

Halihazırda tarımda kamu veya özel sektörde çalışan kişiler için tavsiye ederim. Ziraat mühendisliğinin diğer bölümlerine göre daha az fen bilgisi içeriyor. Öğrenilen bilgilerin sosyal hayatta, sohbetlerde karşımıza çıkma olasılığı daha fazladır. Kendinizi daha fazla geliştirebileceğiniz bir alandır.

Kırsal kesimden gelen, ailesi ya da kendisi zaten tarımsal üretim yapan, işini geliştirmek isteyen kişiler için tavsiye ederim. Bu kişilerin avantajları var, zaten işi seviyorlarsa üzerine teorik bilgi katmış olurlar ve pratikleri de var. Hem okurken hem çalışırken çok faydasını görebilirler.

Bölüm, tarımın temel konularında da dersler içeriyor, tarım konularına ilgi duyan ben bu konularda çalışırım bu işten de emekli olurum diyen, kırsaldaki hayatı sevenler için tavsiye edilebilir.

İlerde bir devlet işinde veya masa başı özel sektör işinde bile çalışsanız bu işin bir yerinde muhakkak araziye çıkılır, arazi şartlarında çalışmayı seviyorsanız tavsiye ederim. Zaten mezunların çoğunluğu arazide çalışacaktır, bu şartlarda çalışabilecekseniz, okuyun. Bu işi iyi yapanlar özel vakitlerini de kırsal alanlarda geçiren insanlardan çıkmaktadır. Şahsi fikrin büyükşehirlerde şehir merkezlerinde yaşamayı düşleyenler farklı seçenekleri de değerlendirmelidir.

Kısaca derslere de kısaca değineceğim ama okulu bırakmadığınız sürece bitirirsiniz. Süre uzayabilir, ortalamanız düşük olabilir vb. ama dersler geçilebilir. Ancak profesyonel hayatta başarılı bir çalışan ya da işveren olabilmek için işin sevilmesi ve işe uygun olmak gereklidir. Bunun için öncelikle işe uygun olup olunmadığına bakılmalıdır. Uygun değilseniz şansınızı başka yerde arayabilirsiniz, yolun başında en iyi kararı vermek, daha sonra üzülmemenizi sağlayacaktır.

Bir başka seçenekte okurken mesleği sevmenizdir. Bu da yaşanabilir, eğitim konusunu hiç bilmediği halde okuyan arkadaşlarım daha sonra profesyonel hayatta çok başarı oldular. Ancak bu arada bir dönemde işlerini sevdiler. Sevmeden yapılmasını yine tavsiye etmem.

Tarım Ekonomisi Bölümü Olan Üniversiteler;

Ankara Üniversitesi, Ege Üniversitesi(İzmir), Akdeniz Üniversitesi(Antalya), Bursa Uludağ Üniversitesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi(Samsun), Çukurova Üniversitesi (Adana), Selçuk Üniversitesi(Konya), Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi,Harran Üniversitesi(Urfa), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Maraş Sütçü İmam Üniversitesi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Yozgat Bozok Üniversitesi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi,Atatürk Üniversitesi(ERZURUM), Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Siirt Üniversitesi, Iğdır Üniversitesi olarak 20 üniversitede tarım ekonomisi bölümü bulunmaktadır.

Bu 20 Üniversite, eşit ağırlık puanıyla örgün eğitim sisteminde her yıl %90’ın üzerinde bir doluluk oranıyla 700’e yakın öğrenci kaydetmektedir. Diğer Ziraat Mühendisliği bölümlerinde tercihler sayısal puan türünden yapılmakta, toplamda tüm bölümler %90 doluluk oranıyla 5000 in biraz üzerinde öğrenci kaydetmektedir.

Hangi Üniversitenin Tarım Ekonomisi Bölümünü Seçmeli;

Özel sektör ve kamu tecrübelerimde üniversitelerle yaptığımız işbirliklerinde ve akademik çalışmalarım için bulunduğum konferans, seminer, eğitim, çalıştay vb. lerinde faklı farklı üniversitelerden çok sayıda akademisyenle tanışma fırsatım oldu. İzlenimime göre ülkemizde her üniversitede işini çok iyi bilen, bilgisini de aktarabilen çok değerli hocalarımız var. İmkanlar neredeyse her üniversite için aynı, eğitim için şehir değiştirmeyi anlamlı bulmuyorum. Tavsiyem eve, ailenize ya da çalışıyorsanız işinize yakın üniversiteyi tercih etmenizdir. İstenirse çokça makale, yayın takip edilip, farklı üniversitelerden hocalarla iletişime geçilip kişi kendisini geliştirebilir. Değerli akademisyenlerimiz de zaten bilgilerini aktarmak istiyorlar, bu şekilde sıkıntı yaşanmayacaktır.

Çalışanlar zaten işlerine yakın üniversiteyi seçeceklerdir. Genç arkadaşlar, gençlik heyecanıyla ailelerinden uzak yerlere gitmek isteyebilir, büyükşehirleri tercih edebilir, yazlık yerlerdeki üniversiteleri seçebilir. Başta da değindiğim gibi üniversiteler arasında bir fark olmayacaktır. Bazı üniversiteler daha eski, oturmuş düzenleri var, koşulları daha iyi diyenler olabilir. Eğitim, hocaların verdiğine de bağlıdır elbette, ancak sonuçta eğitim kişinin bireysel çabasıdır. Çaba varsa kişi alacağını her yerde alır.

Lisans Öğrenim Sürecinde Okutulan Dersler;

1.Sınıfta; Botanik, Kimya, Matematik, Meteoroloji, Zooloji, Türk Dili, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, İngilizce Yabancı Dil, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku, Temel Bilgisayar Bilimleri, Temel Bilgi Teknolojileri Kullanımı, Çevre Yönetimi, Mikroekonomi gibi derler okutulmaktadır.

2.Sınıfta; Bağcılık ve Meyvecilik, Tarla Bitkileri, Zootekni, Bitki Koruma, Toprak Bilgisi, Tarımsal Yapılar ve Sulama, Tarımsal Mekanizasyon, Gıda Bilimi ve Teknolojisi, İş Sağlığı ve Güvenliği, Makroekonomi, Tarım Sigortaları, Ekonomistler İçin Matematik, Tarım Tarihi ve Deontolojisi, İstatistik gibi dersler okutulmaktadır.

3.Sınıfta; Gübrelemenin Temel İlkeleri, Sebzecilik, Peyzaj Mimarlığına Giriş, Tarım Ekonomisi, Tarım Ekonomisinde Bilgisayar Kullanımı, Tarım ve Gıda Ürünleri Pazarlaması, Bilgisayarlı Muhasebe Uygulamaları, İşletme Planlaması, Ekonometri, Tarımsal Örgütler, Tarım ve Gıda Politikaları, Para ve Bankacılık, Doğal Kaynak ve Çevre Ekonomisi, Finansal Yönetim, Genel İşletmecilik, Kooperatifcilik, Pazarlama Yönetimi, Tarım Ekonomisi İstatistiği, Tarımsal İşletme Yönetimi, gibi dersler okutulmaktadır.

Staj Nasıl Yapılmalı;

  1. sınıftan sonra 45 gün süreli zorunlu staj uygulaması bulunmaktadır. Bu dönemde sevilen konuda, ilerde çalışılmayı düşünülen alanda faaliyet gösteren bir şirkette staj yapılması tercih edilmelidir. Kişi elbette, okul bitince nerede çalışacağını bilememektedir ya da aynı sektörde çalışma hayatı boyunca çalışamayabilir. Ancak şöyle bir şey yapabilir yaşadığı şehirde hangi faaliyetler iş bulma imkanları fazlaysa, hangi iş koluna yakınsa o alanı seçmelidir. Muhakkak iyi yapılan her stajın faydası olacaktır. Staj süresini öğrenmeyle geçirmek gereklidir, burada kastettiğim bu sürede firmanın çalışmalarına gerçekten katılın, yapılan işi öğrenin, faydasını göreceksiniz. Staj yapılabilecek yerleri görmek için tarım ekonomistinin çalışabileceği alanlar bölümüne bakabilirsiniz. Aynı yerlerde stajda yapılabilir. Bununla beraber iyi bir yerde staj fırsatı bulmak önemlidir. Çalışma azminiz olduğunu, verilen işi yapabileceğinizi, bunun üzerine firmaya katkınız olacağını vurgulayın.

4.Sınıfta; Araştırma ve Sunum Teknikleri, Kırsal Sosyoloji, Tarımsal Girdi Sanayi Ekonomisi ve İşletmeciliği, Yatırım Projeleri Hazırlama Tekniği, Kooperatifçilik Uygulamaları, Tarım Hukuku, Üretici Örgütleri, Tarımsal Değer Biçme ve Bilirkişilik, Doğal Kaynakların Ekonomik Değerlemesi, Tarımsal Yayım ve İletişim, Aile Ekonomisi, Tarımsal Üretimde Karar Alma Yöntemleri, Tarımsal Yayımda Girişimcilik, Girişimcilik, Gıda Sanayi Projelerinin Hazırlanması, Uluslararası Tarım Ticareti, Kırsal Kalkınma, Muhasebe, Sosyal Girişimcilik, Sosyoloji gibi dersler verilmektedir.

Hangi Dersler Önemlidir;

Eğitim süresince 80’e yakın ders konusu alınarak mezun olunabilmektedir. 1. ve 2. sınıflarda daha çok ziraat mühendisliğinin bütün bölümlerinden dersler alınırken, 3. sınıfta artık tarım ekonomisi derslerinin ağırlığı artmakta, 4. sınıfta ise sadece tarım ekonomisi bölümüne ait dersler alınmaktadır.

Benim tavsiyem, 1., 2. ve 3. sınıfta alınan bu temel dersleri iyi öğrenmek, tarım ekonomisi konularında derinlemesine çalışmalar yapmak, imkan varsa hocaların çalışmalarında yer almak, alttan ders bırakmamaktır. 4. sınıfta ise tarım ekonomisi konuları çok iyi bilinmelidir. Tarım ekonomisi ve politikaları konularına altlık olan bütün dersler önemlidir.

Bu dönemde ilerdeki iş fırsatları düşünülmelidir. Bu dönemde kişi İngilizcesini geliştirmeli, mesleki becerilerini arttırmalı, temel eğitimini tamamlamalı, sertifikalarını almalı, yaşam boyu öğrenmeye açık olmalıdır. Bir diğer tavsiyem tarım ekonomisi diplomasına ilaveten mümkünse açıköğretimden işletme ya da iktisat diploması alınması, bu konularında öğrenilmesidir. Bunun fazladan iş fırsatları oluşturduğunu göreceksiniz.

Memuriyet düşünenler için 4 sınıftan KPSS konularına çalışılmasını öneririm. Erkek öğrenciler için okuldan hemen sonra askerlik işleminin tamamlanması profesyonel hayatınızda faydalı olacaktır. Özellikle özel sektör düşünenler için, işveren askerlik yapılıp yapılmadığını soracaktır.

Mezunların çalışabilecekleri bazı kurumlar şunlardır;

Tarım Ekonomisi Bölümü mezunlarının önemli bir kısmı Tarım ve Orman Bakanlığı’nda, Devlet Su İşleri’nde idareci, uygulamacı veya araştırıcı olarak çalışmaktadır. Avrupa Birliği Müzakere sürecinde ve Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikasına uyum kapsamında kırsal kalkınma ajansları kurulmuştur, burada da tarım ekonomistlerinin istihdamı söz konusudur. Tarım sigortaları kanunu kabul edilmiş olup, özel sigorta şirketleri tarım departmanlarında Tarım Ekonomisti Ziraat Mühendisleri istihdam edilebilecektir.

Mezunların çalışabilecekleri diğer kurumlar şunlardır;

İlgili Bakanlıkların birimleri, Tüm Ticari ve Yatırım Bankaları, Şeker Fabrikaları A.Ş., Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri, Pankobirlik, Tarım Kredi Kooperatifleri, Üretici Birlikleri, Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmet Birimleri, Devlet İstatistik Kurumu, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı, Milli Prodüktivite Merkezi, İhracatı Geliştirme Merkezi, Ticaret Odaları, Ticaret Borsaları, Sanayi Odaları, İhracatçı Birlikleri, Tarımsal ilaç, gübre, yem ve tohumluk üretimi ve pazarlamasını yapan firmalar, Tarım ürünleri dış ticareti yapan firmalar, Mesleki Örgütler (ZMO, Ziraat Odaları Birliği).

Hangi İşi Seçmeli;

Kişi kendisini en iyi bilir. Nasıl rahat hissedecekseniz mümkünse o iş için mücadele edin. Birinci yol halihazır bir aile işi vardır. Güvenli liman. Bunda hayatınızı devam ettirebilirsiniz. Bunu istemiyor ya da böyle bir imkanınız yoksa işveren olmak isteyebilirsiniz. Bu çok iyi bir teknik bilgi, yönetim kapasitesi, girişimci ruh ve maddi imkan gerektirebilir. İyi bir fikir varsa ve saydığım bu imkanlar varsa değerlendirilebilir.

Özel sektörde bir işletme düşünülebilir; çok çalışma, koşturma, kendini geliştirme fırsatı sunar. Maaş çok değişkendir. İyi bir ücrete gelebilmek ilk zamanlarda pek görülmemiştir. Zaman gerektirir. Kişiden kişiye değişmekle beraber 5 yıldan sonra iyi ücrete ve daha iyi bir firmaya geçilebilir. Bu zamanda hala enerjiniz varsa parada biriktirebilirsiniz. Çalışanların bir kısmı masabaşı işlere ya da kendi işlerini kurmaya yönelmeye başlar. Böyle bir imkanınız yoksa enerjinizi koruyun derim. Kendi işiniz neler olabilir; Kendi danışmanlık firmanızı kurabilirsiniz. Esnaflık olabilir.  Büyük firmalar için bayi olmak; İlaç satmak, gübre satmak, tohum satmak gibi olabilir.

30 yaşına kadar tarım kredi kooperatiflerine girmek düşünülebilir. Prezantabl bir görüntünüz varsa bankaların tarım bankacılığı, tarım sigortacılığı bölümlerine girmek düşünülebilir. Ziraat odaları temsilcilikleri, üretici birlikleri, İhracatçı birlikleri gibi yerler kendinizi de geliştirebileceğiniz yerler olarak düşünülebilir.

Memuriyet; her geçen gün girmek zorlaşıyor. KPSS’ye iyi çalışın derim. Son yıllarda pek alım yok, zaten öncesinde de sınırlı alımlar vardı.  T. C. Tarım ve Orman Bakanlığı, ilgili kuruluşlar ve bunların bünyelerindeki birimlerde çalışılabilir. Ne kadar yüksek puan alırsanız o kadar istediğiniz yerde çalışabilirsiniz. Yoksa o zaman aldığınız puanla bir tercih yapabilirsiniz ve tayin fırsatları beklersiniz. Yüksek puan almaya bakın, çok çalışın, tayin işleri sade vatandaş için zor… İşin şekil çok değişiyor çok çok çalışan memurda çok gördüm, çok az çalışan memurda çok gördüm.

İşin bir de akademisyenlik yönü var; Bunun için en az yüksek lisans yapıyor olmak gerekli. Yeterli ALES puanı ve İngilizce YDS veya nispeten daha kolay YÖKDİL puanı alıp, başvuru yapıp, sıralamaya girip, elemeyi geçerseniz. Önce yüksek lisans başlarsınız, sonra bu puanların geçerlilik sürelerine uyup araştırma görevlisi kadrosu açılmasını bekleyebilir, böyle bir imkan yakalar ve çalışabilirsiniz. Bunun yanında yüksek lisanstan sonra Meslek Yüksek Okullarında ilanlara başvurarak, kabul edilirseniz ders verebilirsiniz. Bu işlerin ileriki süreçleri Öğr. Üyesi, Öğr. Gör. Kadrolarında bulunmak. Dr., Doç, ve Prof. Ünvanlarıyla akademik çalışmalar yapmak ve dersler vermek. Oldukça uzun bir süreç, sürekli eğitimin içinde bir hayat yaşayabilirsiniz.

İlgili bakanlıklarda ya da ajanslarda uzman, müfettiş gibi kadrolar var. Bunlar için KPSS puanı, mesleki tecrübe süresi şartları, İngilizce, akademik geçmiş, kurumlara bağlı ek sınavlar vb. aranmaktadır. Yüksek başarı gerektirmektedir. Bu kadrolarda maaşlar oldukça iyi. İş kendinizi geliştirebilmeniz için çok müsait, tavsiye ederim.

Diğer Konular; Yüksek Lisans, Doktora, Erasmus ve AB Projeleri;

Doktorayı akademik ilerisi için daha büyük planlarınız varsa kariyer yapacaksanız ya da üniversitede çalışacaksanız yapın derim. Doktora aşamaları çok çalışmayı, literatür taramayı gerektirmektedir. Yüksek lisans doktoraya göre çok çok daha kolay zaman varsa, maaşa katkısı varsa, ilerde bir göreve gelecekseniz yapılabilir. Askerlik için faydası da ortadan kalktı, yararı olmayacaksa hiç girmeyin derim. 10 ayrı ders ve bunların ödevlerini geçmek ve üzerine seminer ve tez yazmak gerekiyor.

Ulusal ajansa yazdığım bir AB projesiyle Almanya ve Çekya’da çalışmalar yaptım. Böyle bir imkan varsa değerlendirilmesini tavsiye ederim. Erasmus eğitiminin de zaman ve para varsa ve arkada bırakılan önemli bir şey yok ya da anlayışla karşılanabiliyorsa mutlaka faydası olacaktır.

Sonuç;

Tarım Ekonomisi, iyi bir çalışma alanı olarak düşünülebilir. Umarım kendisine ve topluma daha çok katkısı olan birey yetişir. Bu alanda okuyacak, çalışacaklara başarılar dilerim. Bu alanda doktora yapmaktayım, kamu sektöründe, özel sektörde ve kendi işimde 15 yıla yakın bir tecrübem oldu. Bu yazıda bu deneyimlerimi kısaca açıkladım. Mesleki olarak soracaklarınız olursa mailden ulaşabilirsiniz.

Osman İNAN

osmaninan1985@gmail.com

04.04.2020