Kırmızı Etin Önemi Ve Tüketimi: Osman İnan Yazdı

Osman İnan
Kendimden kısaca biraz bahsedecek olursam, 2007 yılında Önder Çiftçi Projesinde staj yaptım, aynı yerde Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümünü 2008 yılında bitirip askere gidene kadar kaldım. 2009 ortalarında askerlik bitince Tarım Ekonomisi Bölümünde yüksek lisansa başladım. Aynı zamanda bir makine üretim şirketinde kalite bölümünde çalıştım ve ayrıca ailemin kendi arazilerinde 2011 yılı sonuna kadar tarım işiyle uğraştım. Bu tarihten 2014 yılı sonuna kadar Tarım ve Orman Bakanlığında uzman mühendis olarak çalıştım. AB ülkeleri ve Türkiye’de tarım ve kırsal kalkınmayla ilgili çalışmalar yaptım. Daha sonra 2016 yılı sonuna kadar kendi arazilerimde ceviz ve kavak yetiştiriciliği yaptım. O tarihten sonra kendi danışmanlık şirketimi kurup, gayrimenkul işine başladım. Bu dönemde yüksek lisansımı tamamladım. Tarım Ekonomisi Bölümünde doktora eğitimine başladım. Bunun yanında tarım işlerine devam etmekteyim. 2014 yılı sonundan beri de kamulaştırma, hukuk ve ceza davalarında bilirkişilik yapmaktayım. Tarım Ekonomisi Derneği, Zir. Müh. Odası ve Buğday derneğine üyeyim.

TÜRKİYE’DE KIRMIZI ET SEKTÖRÜ 1:  KIRMIZI ETİN ÖNEMİ VE TÜKETİMİ

İnsanların sağlıklı ve dengeli beslenmelerinde hayvansal kaynaklı gıda grubunun bir çeşidi olan etlerin çok önemli yeri bulunmaktadır. Etin yavaş fakat etkin sindirim olunuşu, insanı diğer pek çok yiyecekten daha uzun süre tok tutmasını sağlamaktadır. Et hemen hemen tamamen hazmedilebilen bir gıda maddesidir. Protein, yağ, mineral madde ve vitamin içeriği açısından diğer gıdalara göre daha üstündür1.

Ülkemizde et talebini ve tüketimini etkileyen faktörler bulunmaktadır. Bunlardan bazıları tüketicinin gelir seviyesinin durumu, etin fiyatı ve tüketici tercihleri olarak sıralanabilir. Buna ek olarak tüketici alışkanlıklarında, bölgenin sosyo-ekonomik yapısının etkili olduğu söylenebilir. Et tüketimini arttırmaya yönelik çabaların yanında, tüketicilerin et tüketim alışkanlıklarının da belirlenmesi büyük bir öneme sahiptir. Ülkemizin nüfusu hızlı bir şekilde artarken, beslenme için kullanılan kaynaklarında aynı şekilde artırılması, verimli bir düzeye getirilmesi ve değerlendirilmesi zorunludur2.

Hayvancılık sektörü Türkiye’de, nüfusun yeterli ve dengeli beslenmesi, kırsal kalkınmanın gerçekleştirilmesi, tarımsal işsizliğinin azaltılarak köyden kente göçün önlenmesi gibi ekonomik ve sosyal açılardan stratejik bir öneme sahiptir3,4.

 Kırmızı et; insan beslenmesindeki öneminin yanı sıra coğrafi özelliklerinin büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığa elverişli olması, kültürel yapısı itibariyle Türkiye için ayrı bir önem taşır5.

Dünya’da Türkiye’nin bu sektördeki durumuna bakıldığında, Türkiye’nin hayvan sayılarının arttırılmayıp, verimli ırklar kazandırılması gerektiği sonucu ortaya çıkmaktadır. Türkiye’de işletme başına düşen hayvan sayısı 4 iken, AB’de bu sayı 44’tür. Diğer taraftan da girdi maliyetlerimiz gerek AB gerekse dünya ölçeklerine göre çok yüksek durumdadır. Aynı şekilde kırmızı et tüketimimizde diğer ülkelerle karşılaştırıldığında oldukça düşüktür6.

Kırmızı Et Tüketimine bakacak olursak;

Günümüzde ülkelerin gelişmişlik ve refah seviyesinin belirlenmesinde kişi başına düşen et tüketimi önemli bir gösterge kabul edilmektedir. Bununla birlikte tüketicilerin tüketim davranışlarında meydana gelen değişiklikler ve bölgesel tüketim davranışları da dünyadaki et tüketimini etkileyen önemli faktörler olarak karşımıza çıkmaktadır7.

Türkiye’de kırmızı etin kaynağı, sığır, koyun, keçi ve mandadır. Bu hayvanlar genelde ekolojik şartlara uymuş, ekstansif yapıya sahip ve geleneksel özellikteki küçük aile işletmelerinde yetiştirilmektedir. Bununla birlikte entansif besicilik yapan işletmelerde mevcuttur. Türkiye’de et üretimi, kasaplık hayvanların arzındaki dalgalanmalar nedeniyle yıl içinde muntazam olarak yapılamamaktadır8.

Türkiye’de 2012 yılında kişi başına tüketilen sığır eti miktarı 10,7 kg, koyun eti miktarı 1,5 kg olarak belirlenmiştir. Türkiye’de yaşayan kişiler günlük ortalama 89,3 gram et tüketebilmektedir. Bu miktar ABD’lilerde 298,3 gram, AB vatandaşlarında ise 211,2 gram’ dır. Türkiye’de kişi başına düşen et tüketimi diğer ülkelerdeki tüketim miktarlarına göre oldukça düşüktür. Türkiye’de kişi başına düşen yıllık kırmızı et tüketimi 10,5–11kg iken, ABD’de bu rakam 85kg, Almanya’da 50kg, Yunanistan’da ise 45kg’dır9. Dünyada kırmızı et tüketimi hızla artmakta, Türkiye’de ise azalmaktadır10.

Gelişmiş ülkeler genelinde kişi başına günlük protein tüketimi 102 gram olup, bunun 60-70 gramı hayvansal kaynaklı proteinlerden oluşmaktadır11. Türkiye’de kırmızı etin muhtelif gelir gruplarındaki tüketim miktarları çok farklıdır. Kırmızı et tüketimi, en düşük gelir grubunda günlük kişi başına 14 gram, orta gelir grubunda 60 gram, en yüksek gelir grubunda ise 120 gramdır12.

Türkiye’de fiyatların yüksek olması et tüketimini olumsuz etkilemektedir. Türkiye’de kırmızı et fiyatlarının yüksek olmasının bir nedeni de sektördeki pazarlama zincirinin uzun olmasıdır13.

Türkiye’de et tüketme sıklığı düşüktür. Tüketiciler et ürünleri satın alırken tercih ettikleri satın alma sıklığı genellikle ayda bir olarak belirlenmiştir. Haftada bir ve on beş günde bir daha sonra tercih edilen satın alma sıklıklarıdır14.

Türkiye’de kırmızı et fiyatlarının oluşumunu; besi materyali, yem, işçilik vb. girdi maliyetlerinin yanı sıra, hayvan türlerine göre hayvan varlığındaki değişim, ikame ürünlerin (koyun-keçi eti, sığır eti) fiyatları, ithalat ya da ihracat durumu, devlet müdahalesinin varlığı, hayvancılık destekleri, faiz oranları, süt fiyatlarındaki istikrarsızlık, tüketici talebi, tüketici tercihleri ve alım gücü gibi faktörler doğrudan ya da dolaylı olarak farklı düzeylerde etkileyebilmektedir15.

Osman İnan

osmaninan1985@gmail.com

09.05.2019

1 Yılmaz İ (2011). Türkiye’de Kırmızı Et Sektörü, Sorunları ve Çözüm Önerileri Paneli. Namık Kemal Üniversitesi. 02.03.2011. Tekirdağ.

2 İhan G M (2011). Tekirdağ İlinde Kırmızı Et Tüketim Alışkanlıklarının Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim dalı. Tekirdağ.

3 Karagöz H (2009). Türkiye’de ve Konya’da hayvancılık sektörü, sektörün sorunları ve çözüm önerileri. Konya Ticaret Odası Etüd Araştırma Servisi. Konya.

4  Bayraç H N ,Çemrek, F (2011). AB uyum sürecinde Türkiye’de hayvancılık sektörünün yapısal analizi ve geliştirmeye yönelik politikalar. Ekonomik Yaklaşım Kongreler Dizisi. Ankara.

5 Saygın Ö ve Demirbaş N (2017). Türkiye’de Kırmızı Et Sektörünün Mevcut Durumu ve Çözüm Önerileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü. Derleme. Hayvansal Üretim 58(1): 74-80, 2017. Bornova/İzmir.

6 İhan G M (2011). Tekirdağ İlinde Kırmızı Et Tüketim Alışkanlıklarının Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim dalı. Tekirdağ.

7 İhan G M (2011). Tekirdağ İlinde Kırmızı Et Tüketim Alışkanlıklarının Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim dalı. Tekirdağ.

8 Dağdemir V, Birinci A ve Atsan T (2003).  Türkiye’de Kırmızı Et Pazarlaması. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Erzurum. 34 (4), 361-366.

9 Akkoyun H (2006). “Sektörün İyileri Artık Kırmızı Etin Kimliği Oluyor”. Gıda 2000 Dergisi. Nisan Sayısı. Sayfa 34-35.

10 Demirkol C (2007). Türkiye’de Kırmızı Et Sektörünün Sanayici ve Tüketici Düzeyinde Analizi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı. Doktora Tezi.

11 İhan G M (2011). Tekirdağ İlinde Kırmızı Et Tüketim Alışkanlıklarının Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim dalı. Tekirdağ.

12 Dağdemir V, Birinci A ve Atsan T (2003).  Türkiye’de Kırmızı Et Pazarlaması. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Erzurum. 34 (4), 361-366.

13 Demirkol C (2007). Türkiye’de Kırmızı Et Sektörünün Sanayici ve Tüketici Düzeyinde Analizi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı. Doktora Tezi.

14 Demirkol C (2007). Türkiye’de Kırmızı Et Sektörünün Sanayici ve Tüketici Düzeyinde Analizi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı. Doktora Tezi.

15 Cevger Y, Sakarya E (2006). Meat prices and factors affecting them in Turkey. Turk J Vet Anim Sci. 30(1). 1-6.

YORUMLAR

Bir Cevap Yazın

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.