Akıllı Tarım; Tarım 4.0: Osman İnan Yazdı
TÜRKİYE’DE KIRSAL KALKINMA 16: AKILLI TARIM; TARIM 4.0
Bu haftaki yazıda kırsal kalkınmaya faydası olacağını düşündüğüm Akıllı tarım; Tarım 4.0 nedir, uygulama alanları nelerdir, devletin bu konudaki politikası nedir, gelecekte nasıl gelişmeler beklenmektedir konularında kısa bilgiler vereceğim.
Tarım 4.0, Endüstri 4.0’ın tarıma uyarlamasıdır. Peki Endüstri 4.0 nedir ve önceki aşamalarına kısaca bakacak olursak1;
Endüstri 1.01712 yılında buhar makinesinin icadı ile su ve buhar gücünün kullanılarak mekanik üretim tesislerinin endüstride uygulanması başlamıştır (18. Yüzyıl).
Endüstri 2.01840 yılında telgrafın ve 1880 yılında telefonun icatları; 1920 yılında Taylorculuk akımı olarak bilinen bilimsel yönetim ilkelerinin sanayide uygulanması; elektrik gücünün yardımıyla iş bölümüne dayanan seri üretime geçilmesi olarak isimlendirilir (19. Yüzyıl).
Endüstri 3.01971 yılında ilk mikro bilgisayar olan Altair 8800’in üretilmesi ve 1976 yılında Apple I’in Steve Jobs ve Stephen Gary Wozniak tarafından piyasaya sürülmesiyle dijital devrim, elektroniklerin kullanımı ve Bilgi Teknolojileri (BT)’ nin gelişmesiyle üretim süreçlerinin otomasyonu olarak adlandırılan dönem başlamıştır (20. Yüzyıl).
Endüstri 4.0ise 1988 yılında AutoIDLab. (MIT), 2000 yılında nesnelerin İnterneti, 2010 yılında hücresel taşıma sistemi ve 2020 yılı otonom etkileşim ve sanallaştırma ile devam edeceği düşünülen otonom makineler ve sanal ortamlar uygulamalarıdır (21. Yüzyıl).
Kısaca özetleyecek olursak Endüstri 4.0 ile;
Sistemin izlenmesinin ve arıza teşhisinin kolaylaştırılması, sistemlerin ve bileşenlerinin öz farkındalık kazanması, sistemin çevre dostu ve kaynak tasarrufu davranışlarıyla sürdürülebilir olması, daha yüksek verimliliğin sağlanması, üretimde esnekliğin arttırılması, maliyetin azaltılması ve yeni hizmet ve iş modellerinin geliştirilmesini amaçlamaktadır1.
Peki Tarım 4.0 ne demektir ve önceki aşamaları nelerdir?2
Tarım 4.0, Endüstri 4.0’a göre çok daha yeni bir kavramdır. Sadece birkaç yıldır telaffuz edilmektedir. Tarım 4.0 kullanılmasının nedeni Endüstri 4.0 alışkanlığıdır. Üretimin gerçekleştiği fabrikalarda kullanılan teknolojilerin neredeyse tamamı toprak üstü üretim anlamına gelen tarımda da kullanılabilir. O da üretim, bu da üretim. Prensip olarak hiçbir fark görülmemektedir3.
Tarımda bir dönüşüm yaşanmadan önce insan ve hayvan iş gücüne dayalı üretimden bahsedebilmektedir.
Tarım 1.0ile Su ve buhar gücünün tarımda kullanılmasıyla tarımda mekanizasyonun kullanılmaya başlanmıştır.
Tarım 2.0Elektriğin kullanılarak Traktör üretimi gibi seri üretim ve içsel tarım mekanizasyonu uygulamalarının tarımda kullanılmasıdır.
Tarım 3.0Seralarda uygulamalar ve otomatik sulama sistemleri gibi bilgisayar ve otomasyon uygulamalarının tarımda kullanılmasıdır.
Tarım 4.0 ise Bilgi ve bilişim teknolojileriyle donatılmış akıllı tarım uygulamalarıdır.
Peki Tarım 4.0’da söz edilen akıllı tarım uygulamaları nelerdir, bunlarla neler yapılabilecek?
Günümüzde uygulanan ileri teknoloji akıllı tarım (tarım 4.0) sistemleriyle gelecekte; bulut bağlantılı ve kameralı drone yardımıyla çiftliği görüntüleme; dijital sensörlerle nem, sıcaklık, pH gibi ögeleri kontrol edebilme; su ve elektrik gibi girdilerin israfını önleme; başta yeraltı suları olmak üzere diğer su kütlelerindeki kirliliğinin azaltılması gibi imkanlara sahip olunmaktadır. Bunun yanında, tarım 4.0 ile gerçek zamanlı olarak verim değerlendirmesi yaparak kaynaklar ayrıntılı bir şekilde analiz edebilecektir. Tarım 4.0 ile ucuz ve kolay toprak analizi, çiftliği cep telefonu vasıtasıyla görme ve yönetme, insansız traktörler, yeşil enerji, ürünlerin istenilen kalite, tat ve aromada hasat edilebilmesitarım sektöründe yer alan tüm şirketlerin ana amaçları arasındadır ya da olmak zorundadır. Her geçen gün gelişen teknoloji sayesinde daha kaliteli ve verimli tarım yapılabilecektir4.
Akıllı tarım, tarıma internetin girmesi, tarımda nesnelerin interneti: agri-iot sistemin diğer avantajlarından söz edecek olursak;
Tarımda nesnelerin internetiyle verimliliğin en üst düzeye çıkarılması hedeflenir. Doğal kaynaklar ihtiyaç olan düzeyde kullanıldığından maliyet düşmektedir. Benzer şekilde çiftlikte bulunan akıllı sistemlerle üretim için gerekli olan tüm faktörler analiz edilmekte ve üreticiye eş zamanlı sunulmaktadır. Bu sayede kaynak israfları önlenmekte ve kaliteli ürünler üretilmektedir. Ayrıca birbirleriyle iletişim halinde olan ve senkronize çalışan makinelerle hızlı karar verme mekanizmaları oluşturulmaktadır. Üreticiye bir tablet ya da telefondan tüm çiftliği yönetebilme ve gözlemleyebilme imkanı verilmekte iş gücü de azaltılarak verimli, eğlenceli, kaliteli ve doğal üretim imkanları oluşturulmaktadır. Bir örnekte, Tarımda nesnelerin internetiyle üretici tüm tarım faaliyetlerini tek bir kaynaktan gözlemleyebilir ve yönetebilir. Başka bir örnekte, sürü içerisinde bulunan tüm inekler özel sensörlerle donatılmıştır. Hayvan bekçisi ineklerin hamile ya da hasta olduğu durumlarda bu sensörler sayesinde SMS ile bilgilendirilmekte ve her inek için yılda 200 megabayt veri üretilmektedir5.
Tüm bu akıllı sistemler ülkemizde uygulanabilir mi sorusuna gelecek olursak;
Çiftçilerimizin çoğu yaşlı ve eğitim seviyeleri düşük, yeni teknolojilere uyum sağlamakta zorlanabilirler. Çiftçiler muhakkak eğitilmelidir. Araziler küçük yapıda olduğundan bu uygulamalar fazladan maliyet getirecektir6. Bu yüzden, altyapı kapsamında daha büyük tarımsal işletmelere, daha büyük ve parçalanmamış tarım arazilerine ihtiyaç duyulmaktadır çünkü parçalı ve küçük arazilerle, gelişmiş tarımın verimli bir şekilde yapılaması mümkün görünmemektedir. Profesyonel yatırımlar teşvik edilmeli, akıllı tarımsal mekanizasyon araçlarının kullanımı özendirilmelidir. Bunun yanında, devletin muhakkak kısa, orta ve uzun vadeli bir tarımsal mekanizasyon politikasıgeliştirmesi gerekmektedir7.
Mevcut şartlardaise, pahalı olan akıllı tarım uygulamalarının büyük ölçekli çiftçilerden küçük ölçekli aile çiftçilerine iletilebilmesinin yolu birlik ya da kooperatiflerden geçmektedir. Küçük ölçekli çiftçilere bu konuda desteklenmelidir. Akıllı tarımın bir diğer özelliği olan daha fazla büyük ölçekte verinin toplanması, bu verinin işlenmesi ve bunun kullanılabilir hale getirilmesidir; Üreticinin, perakendecinin ve tüketicinin karşı karşıya olduğu fiyatlar, oluşturulacak bir platform sayesinde bilinse, belki ortaya çıkacak yanlış fiyatlamalara daha rahat müdahale edilebilir8.
Sonuç olarak;
2050 yılında günümüzde üretilen gıdanın iki katının üretilmesi gerekmektedir9. Bunun için bugünden politikalar geliştirilmeli, adımlar atılmalıdır. Bu sistemin çiftçilere getireceği avantajlar vurgulanmalı ve arttırılmalıdır. Tarım teknoloji ile birleşince giderlerin ve çevreye olumsuz etkilerin azalması çok büyük oranda kolaylaşmakta, çiftçilik verimli ve kazançlı bir hale gelmekte, böylece kırsalda yaşam kalitesi artmaktadır. Teknoloji ile birlikte bilgiye erişim hızlanmakta, doğru ve zamanında karar alınabilmektedir. Daha verimli kaynak kullanımı ile üretim yapılabilmektedir. Üretim ve hasat robotları ile tarımsal üretimde, iş gücünden tasarruf edilecek, üretim aşamasındaki aksamaların önüne geçilebilecektir.10.
Akıllı tarımla ilgili her türlü bilgiye ulaşılabilecek bir platform. http://www.akillitarim.org/tr/daha fazlasını okumak isteyenler linke tıklayabilirler.
Osman İnan
23.04.2019
1 KESEYAK B (2017).Endüstri Tarihine Kısa Bir Yolculuk. https://www.endustri40.com/endustri-tarihine-kisa-bir-yolculuk/
2 ÇOLAK A, ACAR A İ ve OREL O (2016). tarım@ENDÜSTRİ4.0 Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü. 01/09/2016 30.Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongresi. Tokat.
3 TURGAL N (2018). Ali Rıza Ersoy ile Endüstri 4.0 ve Tarım 4.0 Üzerine http://www.yed.org.tr/ali-riza-ersoy-ile-endustri-4-0/Erişim Tarihi: 23.04.2019.
4 KIRCA L (2019). Tarım 4.0 nedir? Tarıma ne gibi yenilikler getirecek? https://www.populertarim.com/tarim-4-0-nedir-tarima-ne-gibi-yenilikler-getirecekErişim Tarihi: 23.04.2019.
5 KAHRAMAN H (2019). Endüstri 4.0’la Birlikte Gelen Akıllı Tarım https://www.endustri40.com/endustri-4-0la-birlikte-gelen-akilli-tarim/Erişim Tarihi: 23.04.2019.
6 UYSAL H (2018). Tarım 4.0 http://www.hidropolitikakademi.org/tarim-4-0.html Erişim Tarihi: 23.04.2019.
7 Türk Tarım Makinaları İmalatçıları Birliği (TARMAKBİR). Tarımsal Mekanizasyonda Akıllı Tarım (TARIM 4.0) ve Güncel Teknoloji Kullanımında Devletten Beklentiler.
8 DONAT İ (2019). Tarım 4.0 Gökhan Özertan Uzman Görüşühttp://www.tarimpusulasi.com/yazarlar/irfan-donat/tarim-40/114Erişim Tarihi: 23.04.2019.
9 SAYGILI F, KAYA A A, TUNALI ÇALIŞKAN E ve ERDÖLEK KOZAL Ö (2019). Türk Tarımının Global Entegrasyonu ve Tarım 4.0 İzmir Ticaret Borsası. Yayın No:98. Ocak 2019. İzmir. (2019). Türk Tarımın Global Entegrasyonu ve Tarım 4.0 https://gidatarim.com/editorun-secimi/turk-tarimin-global-entegrasyonu-ve-tarim-4-0/137430.html Erişim Tarihi: 23.04.2019.
10 (2019). http://www.tarim.com.tr/10-Maddede-Akilli-Tarim-in-Ciftciye-Kazandirdiklari,39911hErişim Tarihi: 23.04.2019.