Kırsal Kalkınma Alanında Çalışan Merkezi Yönetim Kuruluşları: Osman İnan Yazdı
TÜRKİYE’DE KIRSAL KALKINMA 27: KIRSAL KALKINMA ALANINDA ÇALIŞAN MERKEZİ YÖNETİM KURULUŞLARI
Kırsal alanları ilgilendiren konular çok çeşitlidir. Tarım en önemli ekonomik faaliyet ve daha çok Tarım ve Orman Bakanlığını ilgilendiriyor gibi görünse dahi, kırsalın konuları sadece tarımdan ibaret değildir. Sağlık, eğitim, kadın konusu, ulaşım, tanıtım, kültürel mirasın korunması, ticaretin düzenlenmesi, yapılaşma diğer önemli konulardır. Bu yüzden, kırsalın kalkınması devletin sadece bir kurumunun sorumluluğunda değildir. Kurumların görev alanlarına giren konularda kırsal alanlara yatırım ve düzenlemeler yapmaları gerekmektedir.
Kırsal Kalkınma Alanında Çalışan Merkezi Yönetim Kuruluşları ve Görevleri Nelerdir?
Tarım ve Orman Bakanlığı
Kırsal alanlarda tarım ve tarım dışı istihdamın geliştirilmesi, gelirlerin artırılması ve farklılaştırılması, kadın ve genç nüfusun eğitim ve girişimcilik düzeyinin yükseltilmesine yönelik tedbirleri almak. Kırsal kalkınma program, proje ve faaliyetlerine ilişkin düzenlemeleri yapmak ve kamu kuruluşları arasında koordinasyonu sağlamak.
Kırsal kalkınma destekleri: Kırsal gelirlerin artırılması ve çeşitlendirilmesi, kırsal altyapı, toplulaştırma, tarla içi geliştirme hizmetleri ve sosyal yapının güçlendirilmesi ile doğal kaynakların korunması ve geliştirilmesi amacıyla, kırsal toplum kesimlerinin birlikte veya ferdî olarak yürütecekleri yatırım projelerinin maliyetinin bir kısmı, masraf paylaşma esasına göre, Devlet tarafından karşılanır.
Kırsal yatırımların desteklenmesinde, köy ve diğer kırsal alanda yaşayan topluma istihdam sağlayıcı tarımsal ve tarım dışı ekonomik yatırımlara öncelik tanınır. Kırsal kalkınma destekleri çerçevesinde desteklenecek projeli yatırımlarda; hedef kitle ve yerel paydaşların katılımı, tabandan yukarı yaklaşım, sürdürülebilirlik, uygun teknolojilerin kullanılması ve modern işletmecilik sistemlerinin yaygınlaştırılması ilkelerine uyulması esas alınır.
Kırsal Kalkınma Daire Başkanlığı, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü bünyesinde yer almaktadır. Kurumun Görevleri aşağıdaki gibi sıralanmıştır;
– Rekabetçi bir tarım sektörünün oluşması, fiziki potansiyelin, çevre ve arazinin geliştirilmesi, kırsal alanlardaki yasam kalitesinin ve ekonomik çeşitliliğin iyileştirilmesi, yerel kırsal kalkınma kapasitesinin oluşturulması için programlar hazırlamak, uygulamak ve izlemek,
– Avrupa Birliği kaynakları ve diğer uluslararası kaynaklarla yürütülen kırsal kalkınma Programlarına ilişkin koordinasyonu sağlamak,
– 5648 sayılı Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca kurulan İzleme Komitesinin sekretarya işlemlerini yürütmek,
(Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK); Ulusal kalkınma plan ve stratejilerinde öngörülen ilke ve hedefler çerçevesinde, kırsal kalkınma programlarını etkin bir şekilde uygulayarak, ülke genelinde sürdürülebilir kırsal kalkınmaya katkı sağlamakla görevli T. C. Tarım ve Orman Bakanlığı ilgili kuruluşudur. Kurum AB hibeleri kapsamında IPA’nın 5. bileşeni AB’nin kırsal kalkınma desteklemeleri (IPARD) hibelerini kırsal alanda kullandırmaktan sorumludur.)
– Kırsal alanda proje ve program uygulamaları ile Tarım Reformu Genel Müdürlüğünün görev alanına giren diğer konularda T. C. Tarım ve Orman Bakanlık içi ve dışı kuruluşlarla işbirliği yapmak,
– Kırsal alanda altyapı, çevre ve yöresel ürünlerin islenmesi ve değerlendirilmesine yönelik projeksiyonlar yapmak veya yaptırmak, projelere hibe desteği vermek ve uygulatmak,
– Öz kaynaklı kırsal kalkınma projeleri hazırlamak, hazırlatmak ve yürütmek, projelerin belirli periyotlarla fiziki ve nakdi performanslarını izlemek, gelişmelere ilişkin raporları ilgili birimlere göndermek,
– Kırsal alanda yürütülen projelere ait bütçe teklifini, kalkınma plan ve program esaslarına göre hazırlamak, projelere ilişkin yatırım programını yapmak, izlemek ve değerlendirmek,
– Kırsal alanda yürütülen projelere ait yatırım bütçesinin ödeme emirlerini takip etmek, ilgili birimlere iletmek,
– Tarım Reformu Genel Müdürlüğünce yürütülen kırsal kalkınma projelerinde görevli elemanların yurtiçi eğitim programlarını hazırlamak ve bu konularda Bakanlığın ilgili birimleri ile işbirliği yapmak,
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ), ülkemizdeki su kaynaklarının planlanması, yönetimi, geliştirilmesi ve işletilmesinden sorumlu, Merkezi Yönetim Bütçesine tabi özel bütçeli yatırımcı bir kuruluştur. 25.12.1953 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan ve 28.02.1954’te yürürlüğe giren 6200 sayılı kanunla daha çağdaş ve güçlü bir yapıda Bayındırlık Vekâletine bağlı, katma bütçeli, tüzel kişiliğe sahip “Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü” kurulmuştur. 1 Mart 1954 tarihinde Bayındırlık Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyetlerine başlayan DSİ, 1964 yılında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na, 1986’da Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’na, 1996’da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na, 2007’de Çevre ve Orman Bakanlığı’na, 2011 yılında Orman ve Su İşleri Bakanlığı’na ve 2018 yılında da T. C. Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlanmıştır.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmesi sonrasında, 09.07.2018 tarihli Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 6200 sayılı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’ nün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un adı “Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce Yürütülen Hizmetler Hakkında Kanun” olarak değiştirilmiştir.
15.07.2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı kamu tüzel kişiliğine haiz merkezi Ankara’da bulunan özel bütçeli Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü kurulmuştur.
Bir kamu kuruluşu olarak kendine verilen; taşkın koruma, sulu ziraatı yaygınlaştırma, hidroelektrik enerji üretme ve büyük şehirlere içme suyu temini yanı sıra Belediye Teşkilatı olan yerleşim yerlerine de içme suyu teminini etkin bir şekilde yerine getirebilmesi bakımından, söz konusu dört maksadın ortak noktası olan baraj çalışmaları konusunda öncelikli faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu sebeple DSİ barajlar yapan bir kuruluş olarak bilinmektedir. Aynı zamanda, su kaynaklarının çeşitli kullanım maksatlarına tahsisinde otorite kuruluştur.
Diğer Merkezi Yönetim Kuruluşları ve Kısaca Görevleri Nelerdir?
İçişleri Bakanlığı; kırsal alanlarda güvenlik ve yönetimin oluşturulmasından,
Hazine ve Maliye Bakanlığı; kırsal alanlara ayrılacak kaynak, bunların dağıtımı ve izlenmesinden,
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kırsal alan yerleşimleri, iklim değişikliği ve çevresel konulardan,
Milli Eğitim Bakanlığı, dezavantajlı kabul edilebilecek kırsal alanlarda eğitim faaliyetlerinin aksatılmaması ve sürdürülebilir olmasını sağlamaktan,
Ticaret Bakanlığı, kırsal alanlarda ticari faaliyetlerin yönünü ve sürekliliği sağlamaktan,
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, kırsal alanda üretilen ürünlerin işlenmesi uygulamalarının düzenlenmesi ve tüketici yönüyle ilgili düzenlemelerden,
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, kırsal alanlara ulaşımın aksatılmadan sağlanmasından,
Sağlık Bakanlığı, kırsal alanlarda sağlık hizmetleriyle ilgili hizmetlerden,
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, kaynakların korunmasından,
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, kırsal alan çalışma ve sosyal hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili görevler düşmektedir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, turistik varlıkları her alanda tanıtıcı faaliyetler ile her türlü imkân ve araçlardan faydalanarak kültür ve turizmle ilgili tanıtma hizmetlerini yürütmekten sorumludur.
…
Kaynakların nerede kullanılacağı politika biliminin konusudur. Bu konuda kiminin alışkanlıktan, kiminin dünya görüşünden herkesin aynı düşünmeyeceği açıktır. Benim gibi kalkınmanın her kesimin, bunun içinde, kırsalın kalkınmasından geçtiğini düşünen tarım ekonomistleri için ülke kaynaklarının daha çok kırsal kesimde kullandırılmasını savunmak, bugün kentlere baktığımda gözlemlediğim hoşnutsuzluk kırsalın kalkınmasını için çalışmanın ne kadar doğru olduğunu göstermektedir.
Köy Enstütülerinin kurucusu Eski Milli Eğitim Bakanı Merhum Hasan Ali Yücel ve İlköğretim Müdürü Merhum İsmail Hakkı Tonguç’un hayatından, fikirlerinden anlatılar yapan Yücel’in Çiçekleri Belgeseli ve Zaten kalabalık olan İstanbul için bir köprü yerine Hakkari’de Zap suyu üzerinde bir köprü yapma fikrini savunan 68 kuşağı gençlerinin hikayesini anlatan Devrimci Gençlik Köprüsü belgeseli tavsiye ettiğim düşündüren belgesellerdir.
Yük. Zir. Müh. Osman İNAN
03.01.2021