Döviz Artışı ve Tarım Politikaları
Döviz Artışı ve Tarım Politikaları
Dövizin artışı, ekonomisi ithalata dışa bağımlı olan ülkelerde fiyat artışına neden olur ve özellikle hammadesini dıştan alıp ürününü iç piyasayasa süren küçük atölye sahiplerini seçimi zor iki seçeneğe bırakır: Ya fiyatları arttırmayacak ve daha az kar veya zarar edecek veya fiyatları arttırıp daha az satış yapacak. Bu yönüyle döviz kurunun yükselmesi, ekonomide dengeleri alt üst eder. Türkiye özelinde döviz artış oranı normal bir artış olmadığından ve birçok alanda ithalatımız devam ettiğinden, küçük ve orta ölçekli tüm üreticiler bu çıkmaza girmektedir.
Burada dövizin üretim, tüketim, ihracat ve ithalat üzerine etkilerini değil de, döviz kurunun TL karşısında değer kazanması sonucu tarım fiyatlarını, üretimini ve politikalarını nasıl etkiler ve bu döviz kurunun yükselişinin aslında nasıl fırsata çevrilebileceği üzerine önerilerden bahsedeceğiz. Bunları birkaç farklı alt başlık altında toplamanın faydası olduğu kanaatindeyim.
1) Tarım ihracatçısı ve dövizin yükselmesi
Son zamanlarda her ne kadar “Türkiye tarım ithal eder oldu.” “Türkiye tarımda öldü.” veya “Tarım yok abi!” gibi sözleri çok duyuyor olsak da aslında tarım halen Turkiye’nin ciddi bir ihracat kalemi… Dünya Gıda Dergisi’nde yer alan habere göre Türkiye’nin 2017 tarım ihracatı 15 milyar doları bulmuş. Bu yönüyle düşünürsek aslında tarım üreticisine (küskün çiftçiler de dahil) danışmanlık ve maddi destekler verildiği takdirde eline geçeceği dövizin TL karşılığı daha fazla olacağı için üretimi arttırabilir. Unutmayalım ki çiftçilerin üretimi bırakmalarının en büyük nedeni üreticinin ürettiğini zararına veya çok az karla sattığı gerçeğidir. Bunu göz önüne alacak bir Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı daha fazla iç üretime katkı sağlayabilir.
2) İthal edilen tarım
Bu kategori birbirinin zıttı iki sonuç bıraktığı için burayı da iki farklı kategoride değerlendireceğiz.
A) İthal Edilen tarımsal alet-edevat ve ihtiyaçlar
Gübre, mazot ve tarım makineleri gibi birçok kalemi ne yazık ki ithal eden bir ülkeyiz. Dolayısıyla ithal edilen bu malzeme, dövizin artmasıyla çiftçinin maliyetini daha da arttırır ve zaten para kazanamıyor (geçinemiyor) diye iş bırakan “küskün çiftçiler” ordusunu daha da büyütür. Dolayısıyla, dövizin artmasıyla üreticimizin üretime devam etmesini sağlayabilmek için çiftçinin ihtiyacı olan ve ithal edilen bu tür ürünlerde çiftçiyi mağdur etmemek hükümetin görevidir. Mazotun fiyat artışını engellemek için uygulanan indirilmiş vergi sistemi gibi çözümler bulunmalıdır. Bu çözümler kısa vaadeli çözümler olduğu için uzun vaadeli planlamalar yapılması gerekmektedir. Ali Ekber Yıldırım’ın (tarımpusulası.net) araştırmasına göre hammadde bakımından gübrede ithalata bağımlılığımız yüzde 90 civarında. Bu yüzden üniversiteler, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ziraat Odaları ve bunlar gibi kuruluşların AR-GE çalışmalarını destekleyerek hem bu alanda üretim yapan küçük ve büyük üreticileri desteklemeli hemde yeni üreticiler kazandırarak bu alanlarda bağımlılığımızı azaltmamıza yardımcı olmaları lazımdır. Bu alanların başında gübre, tohum, motorlu ve motorsuz gıda aletleri gelmektedir.
B) İthal edilen mamül
Döviz kurunun artmasıyla ithal edilen mamulün TL karşılığı fiyatı artar. Zaten eğer iklimsel nedenlerle yetiştirilmeyen bir ürün değilse, ithalatın en büyük nedeni dış fiyatın iç fiyattan çok daha ucuz olması. İşte dövizin artmasıyla bu denge iç üreticinin lehine bir denge almaktadır. İşte bu yüzden artan döviz fiyatları üreticinin iç piyasayıda daha avantajlı bir pazar olarak göreceği için kendisi üretmek isteyecek ve ithal ettiğimiz tarım ürünlerinde azalmaya neden olacaktır.
Kısacası gece gündüz oturup döviz uçtu, tarımı bile ithal ediyoruz ve et ithal eden ülke olduk gibi cümleler kurup hayatımızı böyle devam ettirmeye devam edebiliriz veya olumsuzluklardan bile nasıl olumlu birşey çıkar diye kafa yorar ve düşünebiliriz.
Kaynaklar: http://www.tarimdunyasi.net/2018/05/25/dovizdeki-artis-tarimda-maliyetleri-artiracakithalati-dusurecek/
http://www.dunyagida.com.tr/haber/turkiyenin-tarim-urunleri-ihracati-15-milyar-dolara-ulasti/8106