Global ve Ulusal Düzeyde Ceviz Üretimi: Osman İnan Yazdı

Osman İnan
Kendimden kısaca biraz bahsedecek olursam, 2007 yılında Önder Çiftçi Projesinde staj yaptım, aynı yerde Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümünü 2008 yılında bitirip askere gidene kadar kaldım. 2009 ortalarında askerlik bitince Tarım Ekonomisi Bölümünde yüksek lisansa başladım. Aynı zamanda bir makine üretim şirketinde kalite bölümünde çalıştım ve ayrıca ailemin kendi arazilerinde 2011 yılı sonuna kadar tarım işiyle uğraştım. Bu tarihten 2014 yılı sonuna kadar Tarım ve Orman Bakanlığında uzman mühendis olarak çalıştım. AB ülkeleri ve Türkiye’de tarım ve kırsal kalkınmayla ilgili çalışmalar yaptım. Daha sonra 2016 yılı sonuna kadar kendi arazilerimde ceviz ve kavak yetiştiriciliği yaptım. O tarihten sonra kendi danışmanlık şirketimi kurup, gayrimenkul işine başladım. Bu dönemde yüksek lisansımı tamamladım. Tarım Ekonomisi Bölümünde doktora eğitimine başladım. Bunun yanında tarım işlerine devam etmekteyim. 2014 yılı sonundan beri de kamulaştırma, hukuk ve ceza davalarında bilirkişilik yapmaktayım. Tarım Ekonomisi Derneği, Zir. Müh. Odası ve Buğday derneğine üyeyim.

Global ve Ulusal Düzeyde Ceviz Üretimi

Tarımsal üreticilik özellikle meyvecilik emek yoğun çalışılan özveri isteyen bir iştir. Türkiye’de tarım sektöründe çalışan nüfusun azaldığı, tarımdan eksilen nüfusunda kentlere geldiği görülmektedir. Kentlerde işsizliğin günümüzde büyük bir sorun olduğu görülmektedir, kırsal alanlarda insanlara iş imkanı sağlayabilecek yeni sektörler geliştirebilmek ya da olan sektörleri büyütebilmek, kırsal alanda insanları topraklarında iş sahibi, rahat ve huzurlu yaşatabilmek önemlidir1. Bu bakımdan kırsal alanlarda daha çok katma değer sağlayan meyve üretimi gibi alanlara yönelmek faydalı görülmektedir. Bu yazıda sert kabuklu meyvelerden cevizle ilgili Dünyada ve Türkiye’de üretimi ile gelişmeler, başlıca istatistikler verilerek ekonomik yönüyle incelenmiştir.

Türkiye meyve üretimi içerisinde sert kabuklu meyvelerin üretimi önemli orandadır. 2016 yılında toplam sert kabuklu meyve üretimi 934.750 tondur. Bu üretim içerisinde ceviz üretimi ise 195.000 tondur(%20,86)2. Bunlar göstermektedir ki sert kabuklu meyveler üretiminde cevizin önemli bir yeri vardır. Bunun yanında ceviz üretimi ülkemizde gittikçe artmaktadır. Konu ile ilgili yetiştiricilik anlamında çok sayıda çalışma yapılmaktadır. Araştırmalarda devam etmektedir. Bunun yanında ülkenin farklı bölgelerinde ceviz bahçeleri kurulmaktadır. Tüm bunlarda göstermektedir ki ceviz konusu ileride daha da önemli hale gelecektir.

Dünya’da Üretim Alanı ve Üretim Miktarı

Dünya kabuklu ceviz üretim alanları ve miktarları Çizelge 1.‘de gösterilmiştir. Çizelge 1.’e göre 2010 yılında 959.291 ha olan üretim alanı 2014 yılında % 4 artarak 994.738 ha’a çıkmıştır. 2010 yılında 2.948.535 ton olan üretim alanı 2014 yılında % 17 artarak 3.462.731 tona yükselmiştir.

2014 yılı istatistiklerine göre Dünya’da ceviz üretimi yapan başlıca ülkeler üretim miktarlarına göre sırasıyla Çizelge 2.’de verilmiştir. Çizelge 2.’ye göre Çin 1.602.090 ton üretimle ilk sırada gelmektedir. Çin’i sırasıyla ABD, İran, Türkiye, Meksika ve Ukrayna izlemektedir.

Çizelge 2. Dünya’da Ceviz Üretim Değeri ve Üretim Miktarındaki Gelişmeler (2014)

Ülke

Üretim Miktarı (Ton)

Çin

1.602.090

ABD

467.353

İran

419.288

Türkiye

191.508

Meksika

103.282

Ukrayna

103.088

Şili

42.923

Hindistan

38.600

Fransa

34.960

Romanya

32.651

Kaynak: (www.faostat.fao.org.)

Dünya’da iç ceviz üretim miktarlarıyla ilgili istatistikler Çizelge 3.’de verilmiştir. Çizelge 3.’e göre 2010 yılı ceviz üretim miktarı 551.732 ton iken 2014 yılında % 19 artarak 655.651 tona yükselmiştir.

Çizelge 2. Dünya’da İç Ceviz Üretimi Miktarı (2010-2014)

Yıllar

Üretim Miktarı (Ton)

İndeks

(2010=100)

2010

551.732

100

2011

532.486

97

2012

560.109

102

2013

575.367

104

2014

655.651

119

Kaynak: (www.faostat.fao.org.)

Dünya’da 2014 yılı itibariyle başlıca iç ceviz üretimi yapan ülkeler Çizelge 4.’de verilmiştir. Çizelge 4.’e göre ABD 227.207 ton üretimle toplam üretimin %34 ünü alarak 1. sırada yer almaktadır. Onu 212.000 ton üretim ve %32 oran alarak Çin izlemektedir. Onları izleyen ülkeler sırasıyla İran, Ukrayna, Şili, Türkiye, Fransa ve Hindistan’dır.

Çizelge 3. Dünya’da İç Ceviz üretimi Yapan Başlıca Ülkeler (2014)

Ülke

Üretim Miktarı (Ton)

%

ABD

227.207

34

Çin

212.000

32

İran

39.600

6

Ukrayna

38.000

6

Şili

32.500

5

Türkiye

30.000

5

Fransa

16.720

3

Hindistan

15.505

2

Diğer

44.119

7

Kaynak: (www.faostat.fao.org.)

Türkiye’de Ceviz Üretim Alanı ve Miktarı

Türkiye’de ceviz üretim alanı Çizelge 5.’de verilmiştir. Çizelge 5.’e göre 2016 yılı itibariyle ceviz üretim alanı 868.528 dekardır. 2011 yılına göre % 85 artış göstermiştir. 2016 yılında dekara verim 225 kg’dır. Üretim miktarı 195.000 tondur. 2011 yılına göre % 6 artış göstermiştir.

Çizelge 4. Türkiye’de Ceviz Üretim Alanı ve Ağaç Sayısındaki Gelişmeler (2011-1016)

Yıl

Toplam Üretim Alanı (da)

İndeks (2011=100)

Dekar Başına Verim (kg)

Toplam

Üretim

Miktarı

(Ton)

İndeks (2011=100)

2011

468.378

100

391

183.240

100

2012

552.019

118

368

203.212

111

2013

639.015

136

332

212.140

116

2014

693.947

148

260

180.807

99

2015

718.196

153

265

190.000

104

2016

868.528

185

225

195.000

106

Kaynak: TÜİK (www.tüik.gov.tr)

Türkiye’de ceviz üretim alanı ve miktarındaki gelişmeler Çizelge 6.’da verilmiştir. Çizelge 6.’ya göre Türkiye’de ceviz ağacı sayısı 2016 yılı itibariyle 15.044.000’dır. 2011 yılına göre % 56 artış göstermiştir. Bunların 8.171.000’u meyve veren yaşta, 6.873.000’u meyve vermeyen yaştadır. Dekara düşen ağaç sayısı 17’dir. Ağaç başına ceviz verimi meyve veren yaşta ağaç sayısına bölünerek 24 kg hesaplanmıştır.

Çizelge 5. Türkiye’de Ceviz Üretim Alanı ve Üretim Miktarındaki Gelişmeler (2011-2016)

Yıl

 

Ağaç Sayısı (1000 adet)

Ceviz Verim Ağaç (kg)

Meyve Veren Ağaç Sayısı

Meyve Vermeyen Ağaç Sayısı

Toplam

İndeks

(2011=

100)

 

Dekar Başına Düşen Ağaç Sayısı (adet)

2011

5.594

4.045

9.640

100

20

32

2012

5.977

4.541

10.519

109

19

34

2013

6.526

4.878

11.404

118

18

33

2014

7.001

5.374

12.375

128

18

26

2015

7.596

5.560

13.156

136

18

25

2016

8.171

6.873

15.044

156

17

24

*Kaynak: TÜİK (www.tüik.gov.tr)

Türkiye’de ceviz tüketimi özellikle son yıllarda hızla artmaya başlamıştır. Son yıllarda yapılan çalışmalar diyete cevizin eklenmesinin sağlığa yararlı olduğunu göstermiştir3,4. Kişi başına tüketim miktarı 2-3 kg/yıl civarındadır. Çizelge 7.’de 2010 – 2014 yılları arasında kişi başına ceviz tüketim miktarları verilmiştir. Bu dönem içinde değil ama önceki on yıllar içinde bir artışın olduğu bilinmektedir. Tüketimdeki artışın, döviz fiyatlarının son yıllardaki düşüklüğü nedeniyle ucuz fiyata ithal edilen üretim miktarının artmasına bağlı olabileceği düşünülmektedir. Türkiye’de marketlerde iç ceviz fiyatı kaliteye bağlı olarak 55-80 TL/kg arasında değişirken, semt pazarlarında 35-55 TL/kg arasında değişmektedir5.

Çizelge 6. Türkiye’de Kişi Başına Ceviz Tüketimi (2010 – 2014) 

Yıllar

Tüketim Miktarı (kg)

İndeks (2010=100)

2010

2,60

100

2011

2,80

108

2012

2,90

112

2013

2,80

108

2014

2,50

96

*Kaynak: TÜİK (www.tüik.gov.tr)

Dünya’da ve Türkiye’de Ceviz İthalatı ve İhracatı

Ceviz İthalatı

2013 yılı verilerine göre Çizelge 8.’de de görüldüğü üzere Dünya ceviz ithalatı miktarı 186.566 tondur. Başlıca ceviz ithalatçısı ülkeler ABD, Almanya, Japonya, Kore ve Kanada’dır.

Çizelge 7. Başlıca Ülkeler İtibariyle Dünya İç Ceviz İthalatı (2013)

Ülke

İthalat Miktarı (Ton)

ABD

20.607

Almanya

16.339

Japonya

11.870

Kore Cumhuriyeti

11.025

İspanya

9.735

Kanada

8.704

Fransa

6.354

Hollanda

6.026

İngiltere

5.731

Irak

4.949

Avusturya

4.396

İran

4.395

İtalya

4.241

Rusya

3.668

İsrail

3.667

Çin

2.947

Brezilya

2.864

Türkiye

2.251

Diğer

56.797

Toplam

186.566

Kaynak: (www.faostat.fao.org.)

Türkiye ceviz ihracatçısı değil, aksine ithalatçısı bir ülkedir. Son yıllarda kurulan kapama meyve bahçeleri de maalesef dış ticarete yönelik üretim yapmamaktadırlar6. AB önemli bir ceviz ithalatçısıdır. Birlik içerisinde en önemli alım yapan ülke Almanya’dır7.

Ceviz İhracatı

Dünya’da kabuklu ceviz ihracatı 2009 yılında 169.900 tondur. 2013 yılında %10 artarak, 186.555 tona yükselmiştir.

Çizelge 8. Dünya’da Kabuklu Ceviz İhracatı (2009 – 2013)

Yıllar

İhracat Miktarı (Ton)

İndeks (2009=100)

2009

169.900

100

2010

193.254

114

2011

180.951

107

2012

173.614

102

2013

186.555

110

Kaynak: (www.faostat.fao.org.)

2013 yılı itibariyle Dünya’da ceviz ihracatında başlıca ülkeler Çizelge 5.10.’da verilmiştir. Buna göre ABD 74.537 ton ihracat ve toplam ihracattan aldığı %40 oran ile 1. sırada yer almaktadır. ABD’yi sırasıyla Meksika, Şili ve Ukrayna izlemektedir. Türkiye kabuklu ceviz ihracatında 4.207 ton üretim ve %2 payla 9. sırada yer almaktadır. 

Çizelge 9. Dünya Kabuklu Ceviz İhracatında Başlıca Ülkeler (2013)

Ülke

İhracat Miktarı (Ton)

%

ABD

74.537

40

Meksika

19.305

10

Şili

14.028

8

Ukrayna

13.729

7

Moldova

12.186

7

Çin

7.222

4

Romanya

7.110

4

Hindistan

6.809

4

Türkiye

4.207

2

Diğer

27.062

15

Kaynak: (www.faostat.fao.org.)

Cevizin yurtiçi pazarlanmasında üretici birliklerinin çok önemli bir yeri olduğu görülmüştür8. Bazı yörelerde üretici birliklerinin kurulamamış olması ceviz yetiştiriciliğinde önemli bir meseledir. Bunun yanında fiyat istikrarsızlığı ve tanıtım sorunları da vardır9.

 

Türkiye’de üretilen cevizin çok önemli bir bölümü yurtiçinde tüketilmektedir.  Üretimimizin önemli bir bölümü tohumdan yetişmiş ağaçlardan karşılanırken, kalite de yeterli değildir. Üretim alanları hızla artmasına karşın üretim tüketimi karşılayamamaktadır. Üretim, tüketime göre yetersiz kalınca, ithalat kaçınılmaz bir hal almaktadır10.

 

Osman İnan

osmaninan1985@gmail.com

07.02.2019

 

1 Gaytancıoğlu O (2009). Türkiye’de ve Dünyada Tarımsal Destekleme Politikası. İstanbul Ticaret Odası. Yayın No:2009-14. İstanbul.

2 TÜİK. Tarımsal İstatistikler.

3 Cesur F (2015). Diyete ceviz ilavesinin kan lipid parametreleri üzerine etkisinin araştırılması. Şifa Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Beslenme Bilimleri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. S:74.

4 Hasheminia T (2008). Diyete Ceviz İçi Eklenmesinin Hiperkolesterolemik Çocukların Serum Lipid Düzeylerine Etkisi. Ankara Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Ev Ekonomisi Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. S:177.

5 http://halfiyatlari.net/ceviz-fiyatlari.

6 Akça Y (2005). Ceviz Yetiştiriciliği. 2.Baskı. Tarım Ve Köy İşleri Bakanlığı Yayın Daire Başkanlığı Matbaası. Ankara.

7 FAO. Agricultural Statistics. Rome (www.fao.org). Erişim Tarihi: 20.04.2017.

8 Kilci M (2015). Tokat ili Niksar ilçesi ceviz üretim ve pazarlama yapısı. Gaziosmanpaşa Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. S: 111.

9 Bostan T (2012). Bitlis İlinde Ceviz Yetiştiriciliğinin Ekonomisi, Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Yolları Üzerine Bir Araştırma.  Süleyman Demirel Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı

10 http://www.disticaret.biz.tr/2016/02/ceviz-ithalatinda-gumruk-vergileri-ne-kadar.html.

 

YORUMLAR

Bir Cevap Yazın

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.